Malamig ang lupa. Higit na mas malamig kaysa sa mga braso ng kanyang ina na huling humawak sa kanya.

Sa gitna ng masukal na gubat, isang munting katawan ang nakalupasay. Si Tamok. Tatlong taong gulang. Hindi siya makapagsalita nang maayos. Ang kanyang mga binti ay mahina, parang mga sangang madaling mabali. Ngunit ang pinakamasakit na kapansanan ay hindi ang nasa kanyang katawan, kundi ang pagiging “pabigat” sa mata ng sarili niyang mga magulang.

“Bitawan na natin,” ang huling salitang narinig niya mula kay Pelicia, ang kanyang ina. Ang tinig nito ay walang bakas ng pag-aalinlangan. Parang nagtatapon lang ng basurang bumabara sa kanilang daan.

Iniwan siya ni Ronald, ang kanyang ama, sa ilalim ng isang dambuhalang puno. Walang kumot. Walang pagkain. Tanging ang dilim at ang huni ng mga kuliglig ang naging saksi sa kanyang pag-iisa.

“Ma… pa…” bulong ni Tamok. Putol-putol. Paos. Ngunit ang tanging sumagot ay ang ihip ng hangin.

Doon, sa gitna ng kawalan, namatay ang bata. Hindi ang kanyang katawan, kundi ang tiwala niya sa mundo. At sa bawat patak ng luha na humalo sa tuyong dahon, isang bagong pagkatao ang nagsimulang mabuo. Isang binhi ng poot na may halong pangarap.

Lumipas ang mga taon. Ang gubat na dapat ay naging libingan niya ay naging duyan ng kanyang bagong buhay. Isang matandang nagngangalang Lando ang nakapulot sa kanya—isang lalaking walang anak ngunit may pusong puno ng malasakit. Hindi siya tinawag na pabigat. Tinuruan siyang tumayo. Tinuruan siyang bumilang. Tinuruan siyang ang kanyang kapansanan ay hindi sumpa, kundi isang hamon na dapat lampasan.

Nang makita siya ng mayamang negosyanteng si Mr. Cheng, nakita nito ang isang brilyante sa putikan. Ang batang hindi makapagsalita noon ay naging isang henyo sa numero. Ang mahinang katawan ay naging matikas na tindig.

Ngayon, makalipas ang mahabang panahon, isang itim na SUV ang huminto sa harap ng isang sira-sirang kubo sa liblib na baryo.

Bumaba ang isang lalaki. Nakasuot ng mamahaling amerikana. Ang bawat hakbang niya ay may bigat ng kapangyarihan. Siya si Tamok. Ang batang itinapon sa gubat.

Nakita niya si Pelicia. Matanda na ito, kulubot ang balat, at kasalukuyang naglalaba sa tapat ng kubo. Sa tabi nito ay si Ronald, nakaupo sa sahig, tila pagod na pagod sa buhay.

“Sino ka?” tanong ni Pelicia, pilit na inaaninag ang estranghero.

Hindi agad sumagot si Tamok. Tinitigan niya ang bawat sulok ng kubong naging saksi sa kanyang paghihirap. Ang amoy ng kahirapan ay naroon pa rin. Ang amoy ng kawalang-pag-asa.

“Ang pabigat ay nagbalik,” malamig na sabi ni Tamok.

Nabitawan ni Pelicia ang hawak na palanggana. Tumulo ang tubig sa lupa, kasing bilis ng pagpatak ng kanyang mga luha nang makilala ang mga mata ng anak.

“Tamok? Ikaw ba ‘yan?” nanginginig ang boses ni Ronald. Sinubukan nitong tumayo ngunit muling napaupo. “Anak… patawarin mo kami.”

Isang mapait na ngiti ang sumilay sa labi ni Tamok. “Patawad? Ang patawad ay para sa mga taong nagkamali. Ang ginawa niyo ay hindi pagkakamali. Iyon ay pagpili. Pinili niyo ang sarili niyo kaysa sa akin.”

Lumapit si Tamok sa kanila. Bawat segundo ay puno ng tensyon. Parang isang eksena sa pelikula kung saan ang bida ay handa nang pumatay. Ngunit ang armas ni Tamok ay hindi kutsilyo. Hindi baril.

Inilabas niya ang isang makapal na bundle ng mga dokumento. Ang titulo ng lupang kinatatayuan ng kanilang kubo.

“Binili ko ang buong baryong ito,” sabi niya. “Lahat ng nakikita niyo, akin na.”

“Anak, huwag mo kaming palayasin…” pagmamakaawa ni Pelicia, lumuhod ito sa harap ng anak na dati ay itinuring niyang basura.

Tiningnan sila ni Tamok nang walang emosyon. “Hindi ko kayo papalayasin. Gusto ko kayong manatili rito. Gusto kong makita niyo araw-araw kung ano ang nawala sa inyo. Gusto kong panoorin niyo kung paano ko gagawing paraiso ang lugar na ito habang kayo ay nananatiling bilanggo ng inyong sariling konsensya.”

Huminga siya nang malalim. Ang sakit na dinala niya sa gubat ay tila nawala na, napalitan ng isang malamig na katarungan.

“Hindi ako nagbalik para maghiganti sa paraang iniisip niyo,” pagpapatuloy niya, ang boses ay matatag at puno ng awtoridad. “Nagbalik ako para ipakita na ang batang itinapon niyo ay ang tanging tao na may kakayahang sumagip sa inyo. Ngunit hindi ko gagawin. Dahil mas masakit ang mabuhay sa ilalim ng anino ng taong hindi niyo pinahalagahan.”

Tumalikod si Tamok. Sumakay siya sa kanyang sasakyan at hindi na lumingon. Sa likuran niya, narinig niya ang hagulgol ng kanyang ina at ang tahimik na pagsisisi ng kanyang ama.

Ang gubat ay malayo na, ngunit ang aral nito ay baon niya habambuhay. Ang tunay na yaman ay hindi nasa bulsa, kundi sa tibay ng loob na bumangon mula sa pagkakatapon.

Ang pabigat noon, ang nagmamay-ari na ng mundo ngayon.