Ang ulan sa São Paulo nang hapong iyon ay hindi lamang basta tubig—ito ay parang galit ng langit. Isang malupit na buhos na bumubura sa mga gusali at lumulunod sa pag-asa ng sinumang nasa kalsada.

Si Morena Diaz ay tumatakbo.

Ang kanyang sapatos, na luma at may butas na sa talampakan, ay sumasagap ng maruming tubig baha sa bawat hakbang. Squelch. Squelch. Ang tunog ay parang bawat segundo na nawawala sa kanya. Alas-dos na ng hapon. Ang interview niya ay sa loob ng labinlimang minuto. Ito na ang huling pagkakataon. Kung hindi niya makuha ang trabahong ito bilang janitress sa malaking korporasyon, wala na silang kakaining magkakapatid ngayong linggo.

“Bilis, Morena. Bilis,” bulong niya sa sarili, ang hininga ay mistulang usok sa lamig ng hangin.

Ang trapiko sa Avenida ay nakahinto. Ang mga busina ay parang sigaw ng mga taong naiinip. Ang mundo ay nagmamadali, walang pakialam, at malupit.

Ngunit sa kanto ng Paulista Avenue, bigla siyang napatigil.

Hindi dahil sa pagod. Hindi dahil sa traffic light. Kundi dahil sa nakita niya sa gilid ng bangketa.

Isang bulto. Maliit. Nakahandusay.

Sa unang tingin, aakalain mong tambak lamang ito ng basurang iniwan ng bagyo. Isang lumang coat na kulay abo, basang-basa at nangingitim sa putik. Ngunit gumalaw ito. Isang mahinang pag-angat ng balikat. Isang panginginig.

Tao ito.

Isang matandang babae, nakadapa sa maruming semento, habang ang tubig ulan ay walang awa na humahampas sa kanyang likod. Ang kanyang handbag ay nakalubog sa putik.

Dumaan ang isang negosyanteng may payong. Tumingin lang ito, umirap, at lumihis para hindi madumihan ang pantalon. Dumaan ang isang grupo ng mga estudyante, nagtatawanan, ni hindi man lang lumingon.

Walang humihinto. Para sa siyudad na ito, ang matandang babae ay hindi umiiral. Siya ay invisible.

Tumibok ng mabilis ang puso ni Morena. Tumingin siya sa kanyang relo. Labintatlong minuto. Kung hihinto siya, mawawala ang trabaho. Kung hihinto siya, gutom ang aabutin ng pamilya niya.

Pero narinig niya ang ungol ng matanda. “Tulong…”

Ang salitang iyon ay parang patalim na tumarak sa dibdib ni Morena. Pumikit siya nang mariin. “Bahala na.”

Tinalikuran niya ang direksyon ng opisina at lumusong sa baha.

Lumuhod siya sa tabi ng matanda. Ang lamig ng tubig ay tumagos agad sa tuhod ni Morena.

“Nay? Nay, naririnig niyo po ba ako?” sigaw ni Morena para madinig sa lakas ng ulan.

Dahan-dahang iminulat ng matanda ang kanyang mga mata. Maputla ang kanyang mga labi, nanginginig ang buong katawan. “Iha… nadulas ako… hindi ako makatayo.”

Ang boses niya ay basag, puno ng takot at hiya.

“Huwag kayong mag-alala, nandito na ako,” sabi ni Morena. Hinubad niya ang kanyang manipis na jacket—ang tanging maayos na damit na pampatong niya—at ibinalot ito sa nanginginig na balikat ng matanda. Basang-basa na rin si Morena ngayon, ang kanyang puting blusa ay dumikit na sa balat, pero hindi niya ininda ang lamig.

“Ano pong pangalan niyo?” tanong niya habang pilit na itinatayo ang matanda.

“Manuela…” bulong nito. “Manuela.”

“Okay, Nanay Manuela. Kakapitan kita. Hindi kita iiwan.”

Sinubukan nilang tumayo, ngunit bumigay ang tuhod ni Manuela. Sobrang hina na niya. Wala nang ibang choice si Morena. Sa kabila ng maliit niyang pangangatawan, buong pwersa niyang binuhat si Manuela. Isinakay niya ito sa kanyang likod.

Mabigat ang matanda, hindi dahil sa timbang, kundi dahil sa bigat ng basang damit at sa pagod ng katawan. Pero humakbang si Morena. Isa. Dalawa.

Ang bawat hakbang ay may kaakibat na sakripisyo. Sa bawat minutong lumilipas, alam ni Morena na ang pangarap niyang trabaho ay naglalaho.

Goodbye, salary. Goodbye, security.

Dinala niya si Manuela sa silong ng isang waiting shed. Inupo niya ito sa bench at kinuskos ang mga palad ng matanda para mainitan.

“Salamat, anak,” nanginginig na sabi ni Manuela. Hinawakan niya ang pisngi ni Morena gamit ang kanyang malamig at kulubot na kamay. “Ang iba… nilagpasan lang ako. Pero ikaw… huminto ka.”

Ngumiti ng pilit si Morena, kahit na gusto na niyang umiyak sa panghihinayang. “Gagawin din po ito ng iba, Nay.”

“Hindi,” iling ni Manuela. Ang kanyang mga mata, bagaman pagod, ay may talim ng katotohanan. “Hindi nila ginawa. Ikaw lang.”

Biglang may humarurot na sasakyan. Isang itim na luxury SUV ang pumasok sa eksena, humawi ang baha sa lakas ng dating nito. Huminto ito mismo sa tapat ng waiting shed.

Bumukas ang pinto at lumabas ang isang lalaki.

Naka-suit siya na halatang gawa ng mamahaling designer. Gwapo, matangkad, pero ang mukha niya ay puno ng purong takot. Walang pakialam sa ulan, tumakbo siya palapit sa kanila.

“Mama! Diyos ko, Mama!”

Napatalon si Morena. Mama?

Lumuhod ang lalaki sa harap ni Manuela. Hinawakan niya ang mukha ng ina, tinitingnan kung may sugat. Ang mamahalin niyang sapatos ay nakalubog sa putik.

“Rodrigo…” mahinang sabi ni Manuela.

Rodrigo? Nanlaki ang mata ni Morena. Kilala niya ang mukhang ito. Si Rodrigo Mendoza. Ang pinakasikat at pinakamabangis na abogado sa buong lungsod. Laging nasa dyaryo, laging nasa TV. Ang lalaking kayang magpabagsak ng mga kumpanya sa isang pirma lang.

At heto siya, nanginginig ang mga kamay habang yakap ang isang matandang babae na kanina lang ay mukhang pulubi.

“Bakit ka lumabas ng mag-isa? Hinanap kita kung saan-saan!” sigaw ni Rodrigo, pero ang boses niya ay basag. Halong galit at matinding pag-aalala.

“Tumawag ako sa opisina mo, anak,” sagot ni Manuela nang mahina. “Sabi ng sekretarya mo, busy ka. Ayokong makaistorbo… bibili lang sana ako ng gamot.”

Tumigil ang mundo ni Rodrigo. Ang mga salitang iyon ay parang sampal na dumagundong sa gitna ng bagyo. Busy ka.

Yumuko si Rodrigo, puno ng kahihiyan. Pagkatapos, tumingin siya kay Morena.

Sa unang pagkakataon, nagtama ang paningin ng milyonaryong abogado at ng basang-basa na aplikante. Nakita ni Rodrigo ang jacket ni Morena na nakabalot sa kanyang ina. Nakita niya ang panginginig ni Morena sa ginaw dahil wala na itong proteksyon.

“Ikaw…” simula ni Rodrigo. “Ikaw ba ang nag-alaga sa kanya?”

Tumango si Morena, hindi makapagsalita.

Tumayo si Rodrigo. Para siyang higante sa harap ni Morena. “Anong pangalan mo?”

“Morena po. Morena Diaz.”

“Morena,” banggit niya, parang tinatandaan ang bawat letra. “Hindi ko alam kung anong nangyari sa nanay ko kung wala ka. Maraming salamat.”

Binuhat ni Rodrigo ang kanyang ina nang maingat papasok sa kotse. Bago sumara ang pinto, lumingon siya ulit kay Morena. “Kailangan ko siyang dalhin sa ospital agad. I’m sorry, nagmamadali ako.”

At sa isang iglap, umalis ang sasakyan.

Naiwan si Morena. Mag-isa. Basang-basa. Nilalamig.

Tumingin siya sa relo niya. 2:30 PM. Tapos na ang interview. Wala na.

Napaupo siya sa bench at doon, sa gitna ng ingay ng ulan, humagulgol siya. Hindi dahil sa awa sa sarili, kundi sa pagod. “Ginawa ko naman ang tama, ‘di ba?” tanong niya sa hangin. “Pero bakit parang ako pa ang naparusahan?”

Tumunog ang phone niya. Isang text message.

To: Ms. Diaz. Hindi ka dumating sa interview. Tinanggal na namin ang pangalan mo sa listahan.

Binura ni Morena ang luha sa kanyang pisngi. Tumayo siya. Masakit, pero kailangan niyang umuwi. Kailangan niyang maghanap ulit bukas.

Kinabukasan, habang nag-aalmusal si Morena ng tuyo at sinangag, may kumatok sa pinto ng kanilang maliit na barung-barong.

Malakas na katok. Autoridad.

Binuksan niya ito at halos mahulog ang panga niya.

Nasa labas ng pinto niya si Rodrigo Mendoza. Wala na ang suit. Naka-polo shirt lang ito at mukhang puyat, pero naroon pa rin ang tindig ng kapangyarihan. Sa likod niya, nakaparada ang itim na SUV na kumasya sa masikip na eskinita.

“Mr. Mendoza?”

“Morena,” seryosong sabi nito. “Pwede ba kitang makausap?”

Pinapasok niya ito. Ang presensya ng abogado ay tila pumuno sa maliit nilang sala.

“Kamusta po ang nanay niyo?” tanong agad ni Morena.

Lumambot ang mukha ni Rodrigo. “Naka-recover na siya. Pero… galit siya sa akin.”

Napakunot ang noo ni Morena. “Bakit po?”

Huminga ng malalim si Rodrigo. “Dahil nung nagising siya sa ospital, ang una niyang hinanap ay hindi ako. Ikaw. Hinahanap niya ang ‘anghel’ daw na nagbuhat sa kanya.”

Tumingin si Rodrigo sa mga mata ni Morena. “Sinabi niya sa akin ang lahat. Kung paano siya nilagpasan ng lahat ng tao. Kung paano ka huminto. At nalaman ko… na dahil sa pagtulong mo sa kanya, nawalan ka ng trabaho.”

Yumuko si Morena. “Ayos lang po ‘yun. May mahahanap pa naman ako.”

“Hindi,” madiing sabi ni Rodrigo. “Hindi ayos ‘yun.”

Nilabas ni Rodrigo ang isang envelope. “Morena, buong buhay ko, akala ko ang tagumpay ay nasusukat sa dami ng kasong naipanalo ko at laki ng pera sa bangko. Naging abala ako. Sobrang abala na nakalimutan ko na ang nanay ko ay tumatanda na at nag-iisa.”

Iniabot niya ang envelope kay Morena.

“Ano po ito?”

“Kontrata,” sagot ni Rodrigo.

Binuksan ito ni Morena. Nanlaki ang mga mata niya sa nakasulat na sweldo. Mas malaki pa ito sa kikitain ng isang manager.

“Personal Assistant?” basa ni Morena.

“Hindi lang assistant,” pagtatama ni Rodrigo. “Gusto kong ikaw ang maging kasama ni Mama. Kailangan niya ng mag-aalaga sa kanya, hindi dahil bayad, kundi dahil may puso. Nakita ko kung paano mo siya binalutan ng jacket mo habang ikaw ang nababasa. ‘Yun ang klase ng pagmamalasakit na hindi nabibili ng pera ko.”

Nanginginig ang kamay ni Morena. “Sir… hindi ko po alam kung karapat-dapat ako.”

Lumapit si Rodrigo at hinawakan ang balikat niya. “Morena, sa gabing iyon, ikaw lang ang tao sa buong Avenida na may dangal. Ikaw ang pinaka-karapat-dapat.”

Dinala ni Rodrigo si Morena sa mansyon. Pagpasok nila sa kwarto ni Dona Manuela, nakaupo ang matanda sa wheelchair, nakatingin sa bintana.

Nang makita niya si Morena, nagliwanag ang mukha nito na parang sumikat ang araw.

“Anak!” sigaw ni Manuela. Iniunat niya ang kanyang mga kamay.

Tumakbo si Morena at niyakap ang matanda. Mahigpit. Puno ng init.

Nakatayo si Rodrigo sa pintuan, pinapanood sila. May luha na namuo sa gilid ng mata ng matapang na abogado. Sa loob ng maraming taon, ang bahay na ito ay malamig, puno ng mamahaling gamit pero walang buhay. Ngayon, sa pagdating ng babaeng nanggaling sa ulan, naramdaman niyang naging tahanan itong muli.

Humarap si Manuela sa anak niya. “Rodrigo, ito ang pinakamagandang desisyon na ginawa mo.”

Tumango si Rodrigo, nakangiti. “Alam ko, Ma. Alam ko.”

Mula noon, hindi na naging tagalinis si Morena. Siya na ang naging kanang-kamay ni Dona Manuela, at higit sa lahat, naging parte siya ng pamilya.

Nawalan man siya ng interview sa araw na iyon, nahanap naman niya ang kanyang tunay na kapalaran.

Dahil sa huli, ang kabutihan ay parang boomerang. Ihagis mo ito sa mundo, at babalik ito sa iyo—minsan, higit pa sa inaasahan mo.