Madilim ang langit, tila nakikiramay sa bigat na dinadala ni Lia. Sa bawat hakbang niya sa maputik na eskinita ng Tabing Ilog, may kasamang tik-tak, tik-tak—ang tunog ng kanyang prosthetic leg na gawa sa pinagtagpi-tagping bakal at murang plastik. Masakit. Mahapdi. Parang kinakain ng kalawang ang kanyang laman, pero hindi siya pwedeng huminto.

“Lia, may bagong notice,” salubong ni Tita Lorna, ang kanilang kapitbahay, habang hawak ang isang papel na basa ng ulan. “Dalawang linggo na lang daw. Gigibain na lahat.”

Tinitigan ni Lia ang papel. Demolition Order. Sa likod nito ay ang pirma ng mga taong hindi pa nakatapak sa putik, mga taong kayang burahin ang bahay nila sa isang pirma lang. Nilingon niya ang kanyang Lola Seling na nakaupo sa papag, ubo nang ubo, ang mga mata’y puno ng takot na pilit itinatago.

“Huwag kang mag-alala, La,” bulong ni Lia, kahit nanginginig ang sarili niyang mga kamay. “Hindi tayo mapapaalis. Magtatrabaho ako. Kakayanin natin.”

Pero sa loob-loob niya, gusto na niyang sumigaw. Paano lalaban ang isang dalagang putol ang paa sa mga higanteng bakal na paparating?

Kinabukasan, suot ang kanyang kupas na uniporme, pumasok si Lia sa Valderama Clubhouse—isang mundo na langit at lupa ang agwat sa kanyang tinitirhan. Dito, ang hangin ay amoy aircon at mamahaling pabango. Ang sahig ay kasing-kintab ng salamin, na nakakahiya tapakan ng kanyang sapatos na pudpod.

Isa siyang cleaner dito. Taga-linis ng kalat ng mayayaman. Taga-simot ng dumi na ayaw nilang makita.

“Lia! Bilisan mo diyan sa hallway!” sigaw ni Miss Veline, ang manager na may matang parang laging nanunuri. “May VIP na dadating. Si Adrian Valderama. Ayaw niya ng dumi. Ayaw niya ng sagabal.”

Adrian Valderama. Ang may-ari. Ang milyunaryong balita sa radyo na laging tahimik, laging mailap.

Habang nagpupunas si Lia ng sahig malapit sa dining area, naamoy niya ang samyo ng roasted chicken at buttered corn. Kumalam ang sikmura niya. Isang pandesal lang ang laman ng tiyan niya maghapon. Ang perang dapat sana’y pangkain niya, ibinili niya ng gamot ni Lola Seling.

Sa isang sulok ng restaurant, nakita niya ang isang mesa. Nakaupo doon ang isang lalaking mukhang pagod na pagod—si Adrian. Kasama niya ang isang batang lalaki, si Enzo, na nakayuko at nilalaro ang pagkain. Walang ibang tao. Tahimik. Malungkot.

Hindi alam ni Lia kung anong demonyo o anghel ang sumapi sa kanya. Siguro’y dahil sa gutom. Siguro’y dahil sa pagod na maging invisible.

Dahan-dahan, lumapit siya sa boundary ng dining area.

“Excuse me po…” ang boses niya ay basag, halos hindi marinig.

Napalingon si Adrian. Matalim ang tingin ng kanyang bodyguard na si Gardo.

“Anong ginagawa mo rito? Staff ka lang!” asik ni Gardo, akmang hahawakan si Lia sa braso para kaladkarin palabas.

Pero hindi natinag si Lia. Nakatingin siya sa bata—kay Enzo. Nakita niya sa mata ng bata ang lungkot na pamilyar sa kanya.

“P-pwede po ba akong… sumabay kumain sa inyo?”

Tumigil ang mundo. Ang mga waiter sa gilid ay napanganga. Si Miss Veline, na kararating lang, ay namutla sa galit.

“Lia! Ang kapal ng mukha mo!” sigaw ni Miss Veline, ang boses ay matinis na parang sirang plaka. “Lumayas ka diyan! Binabastos mo si Sir Adrian!”

Yumuko si Lia. Hiyang-hiya. Nanginginig ang kanyang prosthetic leg. Mali. Mali ang ginawa ko, isip niya. Akala niya ay katapusan na niya. Akala niya matatanggal na siya sa trabaho at mawawalan sila ng tirahan.

Pero narinig niya ang kaluskos ng upuan.

Tumayo si Adrian Valderama. Hindi siya galit. Sa halip, lumapit ito sa kanya.

“Gardo, bitawan mo siya,” utos ni Adrian. Ang boses niya ay mababa pero may otoridad na nagpatahimik sa buong kwarto.

Lumapit si Adrian kay Lia. Tiningnan niya ang nametag nito, at pagkatapos, ang bakal na paa na bahagyang nakasilip sa ilalim ng pantalon.

Sa harap ng lahat—sa harap ng manager na mapangmata at mga bodyguard na maton—dahan-dahang lumuhod si Adrian.

Inayos niya ang chair leg na medyo nakausli para hindi masagi ni Lia. Pagkatapos, tumingala siya sa dalaga, ang mga mata’y puno ng respeto, hindi awa.

“Kung kaya mong tumayo araw-araw sa kabila ng hirap mo,” sabi ni Adrian, sapat para marinig ng lahat, “mas karapat-dapat kang umupo sa mesang ito kaysa sa sinumang mapanghusga.”

Hinila ni Adrian ang upuan. “Maupo ka, Lia. Sumabay ka sa amin.”

Sa kabilang panig ng mesa, si Enzo ay ngumiti—isang ngiting bihira nitong ipakita. Inusog ng bata ang plato ng manok papunta kay Lia. “Ate, kain po tayo.”

Sa sandaling iyon, hindi lang gutom sa tiyan ang napawi kay Lia. Pati ang gutom niya sa dignidad.

Ngunit ang buhay ay hindi isang fairytale. Ang kabutihan ay laging may kapalit na panganib.

Habang pauwi si Lia gabing iyon, hinarang siya sa madilim na eskinita ng isang lalaking naka-itim na cap. Si Romy—ang kanang-kamay ni Nestor Valderama, ang tiyuhin ni Adrian na sakim sa kapangyarihan.

“Ang galing mo rin, ‘no?” ngisi ni Romy, amoy alak at sigarilyo ang hininga. “Nakuha mo ang loob ni Adrian. Pero huwag kang magkakamaling makialam.”

“Wala akong alam sa gulo niyo,” matapang na sagot ni Lia, kahit ramdam niya ang panginginig ng tuhod.

“Talaga? Eh bakit nasa inyo ang demolition order? Alam mo bang plano ‘yan ni Nestor para mapalayas kayo at mapatayuan ng casino ang lugar niyo?” Lumapit si Romy, bumulong sa tenga niya. “At may hinahanap kaming dokumento. Isang deed. Kapag nalaman kong may alam ka… hindi lang bahay ang mawawala sa’yo. Baka pati ‘yang isa mo pang paa, putulin ko na rin.”

Iniwan siyang nanginginig sa takot. Pero sa takot na iyon, sumibol ang galit.

Hindi lang pala ito tungkol sa kanya. Tungkol ito sa buong komunidad. At si Adrian—ang lalaking nagpakita sa kanya ng kabutihan—ay biktima rin ng sarili niyang kadugo.

Kinabukasan, sa halip na magtago, nagpunta si Lia sa isang pawnshop sa bayan. May hinala siya. Narinig niya ang mga bulungan sa clubhouse. Ang dating bookkeeper ng mga Valderama, si Esme, ay nagtatago at may hawak na sikreto.

Natagpuan niya si Esme, takot at balisa.

“Nay Esme, tulungan niyo po kami,” pakiusap ni Lia. “Papatayin nila ang lugar namin. At sisirain nila si Sir Adrian.”

“Ayoko! Papatayin nila ako!” iyak ni Esme.

“Papatayin nila tayo kahit wala tayong gawin!” sigaw ni Lia, tumutulo ang luha. “Pero kung lalaban tayo, baka may pag-asa pa.”

Dahil sa tapang ni Lia, inilabas ni Esme ang isang lumang envelope. Ang nawawalang Deed of Sale na magpapatunay na ang lupa ay kay Adrian at hindi sa tiyuhin nito.

Pero huli na ang lahat. Bumukas ang pinto. Pumasok si Romy, may hawak na baril.

“Sabi ko na nga ba,” halakhak ni Romy. “Pakialamera ka talaga, pilay.”

Hinablot ni Romy ang buhok ni Lia. Napasigaw siya sa sakit. Tinutukan siya ng baril sa ulo.

“Akin na ‘yan!” sigaw ni Romy kay Esme.

Ibibigay na sana ni Esme ang papel nang biglang may wang-wang ng pulis.

Blag!

Bumagsak ang pinto. Pumasok si Adrian, kasama ang mga pulis at si Kapitana Maribel.

“Bitawan mo siya!” sigaw ni Adrian. Ang mukha niya ay puno ng galit na hindi pa nakikita ninuman.

“Huwag kang lalapit, Adrian! Sasabog ang ulo nitong girlfriend mo!” banta ni Romy, hinihila si Lia palayo.

Nagkatinginan si Adrian at Lia. Sa mga mata ni Adrian, nandoon ang pangako: Hindi kita pababayaan.

Gamit ang kanyang bakal na paa, buong lakas na tinapakan ni Lia ang paa ni Romy. Ang prosthetic ay matigas at mabigat. Napasigaw si Romy sa sakit at nabitawan si Lia.

Sa isang iglap, sinugod ni Adrian si Romy, sinuntok ito sa mukha hanggang sa bumagsak. Agad dumamba ang mga pulis para posasan ang kriminal.

Nakahandusay si Lia sa sahig, hinihingal, masakit ang buong katawan. Pero naramdaman niya ang mainit na yakap.

Si Enzo. At si Adrian.

“Salamat,” bulong ni Adrian, habang pinupunasan ang dugo sa labi ni Lia. “Iniligtas mo kami.”

“Hindi, Sir,” ngiti ni Lia, kahit may dugo sa ngipin. “Tayo ang nagligtas sa isa’t isa.”

Sa munisipyo, harap-harapang ibinigay ni Adrian ang ebidensya laban kay Nestor. Nakita ni Lia ang pagbagsak ng mukha ng matandang sakim habang pinoposasan ito. Wala nang demolisyon. Wala nang casino.

Pagkalipas ng isang buwan, nagkaroon ng fiesta sa Tabing Ilog. Hindi ito catering ng clubhouse. Ito ay lutong-bahay—pansit, puto, at inihaw na isda na pinagsaluhan ng buong barangay.

Sa gitna ng mahabang mesa, nakaupo si Lola Seling na tumatawa na nang malakas. Katabi niya si Enzo na masayang nakikipaglaro sa mga batang kalye.

At sa tabi ni Lia, nakaupo si Adrian Valderama. Hindi bilang amo. Hindi bilang bilyonaryo. Kundi bilang kaibigan.

“Pwede ba akong sumabay kumain?” biro ni Adrian, ginagaya ang boses ni Lia noong una silang magkita.

Nagtawanan sila.

Tiningnan ni Lia ang kanyang prosthetic leg. Dati, ito ang simbolo ng kanyang kahinaan. Ngayon, ito ang bakal na tumindig noong ang lahat ay gustong lumuhod.

Sa ilalim ng liwanag ng buwan at mga ilaw ng barangay, napagtanto ni Lia ang tunay na leksyon: Ang dignidad ay hindi nasusukat sa kintab ng sapatos o sa dami ng pera sa bulsa. Ito ay nasusukat sa tapang mong tumindig para sa tama, kahit na ang mundo ay pilit kang itinatumba.

Tumunog ang tik-tak ng kanyang paa nang siya’y tumayo para maghain ng kanin. Pero sa pagkakataong ito, hindi na ito tunog ng sakit. Ito ay tunog ng tagumpay.