Tahimik ang buong bahay nang dumating si Marco bandang alas-dos ng madaling-araw. Nakahanda na ang dahilan niya—isang kunwaring overtime na ilang beses na niyang ginamit. Hindi niya alam na sa gabing iyon, magbabago na ang buong buhay niya.

Pagpasok niya sa silid, hindi niya agad napansin ang katahimikan. Pero nang buksan niya ang ilaw, doon siya nanlamig. Wala ang mga gamit ng asawa niyang si Elise. Wala ang mga maternity dress, wala ang prenatal vitamins na laging nasa bedside table, wala maging ang mga larawan nilang mag-asawa.

Isang sobre lang ang naiwan sa kama.

Nang buksan niya ito, halos manlambot ang tuhod niya. Divorce papers. Nilagdaan na. Sa gilid nito, may isang maliit na note na isinulat ng sariling sulat-kamay ni Elise—payat, nanginginig, punong-puno ng sakit.

“Hindi ko kayang makita akong pinipilit mong mahalin habang binibigay mo ang puso mo sa iba. Inalagaan ko ang anak natin habang ikaw ay inaalagaan ang ibang babae. Hindi ako maghihintay hanggang masaktan pa ang bata. Huwag mo na kaming hanapin.”

Sa sandaling iyon, bumagsak si Marco sa sofa. Noon lamang niya naramdaman ang bigat ng ginawa niya—ang pagtataksil na ilang buwan niyang itinago, ang mga gabing ginamit niyang dahilan ang trabaho, at ang babaeng buntis na dapat niyang pinoprotektahan.

Agad niyang sinubukan tawagan si Elise, pero naka-off ang telepono. Tinawagan niya ang mga kaibigan nito, mga magulang nito, maging ang kapitbahay na minsan niyang kinasamaan ng loob, pero iisa ang sagot: “Hindi namin alam kung nasaan siya.”

Habang lumilipas ang oras, lumalala ang panic niya. Anim na buwang buntis si Elise. Hindi ito pwedeng maging galit lang—delikado siya, delikado ang bata. At dahil wala siyang ibang masisisi kundi ang sarili niya, doon nagsimulang sumirit ang pagsisisi.

Kinabukasan, pinuntahan niya ang opisina ni Elise, pero nag-resign na pala ito dalawang araw bago pa man ang gabing iniisip niya. Nakalista sa HR: “Personal reasons.” Wala ring iniwang forwarding address.

Sa loob ng halos dalawang linggo, halos hindi na natulog si Marco. Umaalis siya araw-araw, sinusuyod ang mga motel, apartment, at maging ang mga shelter sa lungsod. Ang bawat buntis na nakakasalubong niya ay nagbibigay sa kanya ng kunting pag-asa—pero hindi si Elise.

Habang lumalalim ang paghahanap, mas lalo niyang naiisip kung paano siya nagsimulang magkamali. Isang simpleng chat, isang biro, isang coffee date na hindi niya dapat pinayagan. Hanggang sa naging gabi-gabi. Hanggang sa naging sikreto. Hanggang sa ang asawang buntis ay naupo mag-isa sa hapag-kainan, naghihintay sa kanya habang hawak ang tiyan at pinipilit ngumiti.

Isang araw, nakakuha siya ng tawag mula sa kapatid ni Elise.
“Marco… may ipapakita ako sa iyo.”

Nang magkita sila, iniabot ng kapatid ang isang maliit na USB. “Iyan ang iniwan niya sa akin bago siya umalis. Sabi niya, kung sakaling hanapin mo siya, panoorin mo muna ito.”

Pag-uwi ni Marco, halos nanginginig ang kamay niya habang isinasaksak ang USB. Dalawang video ang laman. Ang una, kuha ng CCTV sa loob ng kanilang bahay. Kita si Elise, nakaupo sa kama, hawak ang ultrasound photo habang umiiyak. Paulit-ulit niyang sinasabi: “Hindi ko na siya kilala. Hindi ko na siya kilala…”

At sa bawat hikbi, humihigpit ang yakap niya sa tiyan.

Sa ikalawang video, mas masakit. Ito ay para kay Marco.

“Kung mahal mo kami,” umiiyak si Elise, “hindi ka hahanap ng ibang dahilan para lumayo. Hindi ko hinihingi ang perpekto, Marco. Gusto ko lang ang asawa kong nangakong hindi niya ako iiwan. Pero sa dami ng gabi na inuwi mong malamig na dibdib… sumuko na ako. Sana maging mabuting ama ka balang araw. Pero hindi dito. Hindi sa buhay namin.”

At doon natapos ang video.

Sa unang pagkakataon sa maraming taon, napaiyak si Marco. Hindi dahil iniwan siya—kundi dahil sa wakas, nakita niya ang sarili niyang naging dahilan ng pagkawasak ng pamilya.

Patuloy siyang naghanap. Walang tigil. Walang suko.

Hanggang isang umaga, matapos ang halos isang buwang paghahanap, nakatanggap siya ng tawag.

“Sir,” sabi ng isang nurse mula sa isang maliit na provincial hospital, “may pasyente po kaming nanganak. Kailangan po kayo… kung kayo po ang tatay.”

Agad siyang bumyahe. Doon niya nakita si Elise, payat, pagod, at nakatalikod. Nasa tabi niya ang isang crib—ang anak nilang lalaki.

Hindi siya pinansin ni Elise. Hindi siya kinibo. Ni hindi siya tiningnan.

Pero ang pinakamasakit? Hindi rin pumayag ang babae na pirmahan ang birth certificate na may pangalan niya.

At noon, tuluyang bumagsak ang mundo ni Marco.

Hindi pinag-awayan. Hindi pinag-usapan. Isang tahimik na pader lamang ang itinayo ni Elise—at doon niya nalamang may mga pagkakamali talagang hindi nababawi.

Kung may natutunan siya mula sa gabing iyon na kasama ang kabit, ito ay ang isa: minsan, isang gabi lang ang katapat para masira ang tahanang ilang taon mong binuo. At may mga babaeng kapag nilapastangan mo ang tiwala, hindi na babalik—kahit ilang beses ka pang lumuhod.

At may mga anak na, pagdating ng panahon, tatanungin kung bakit wala ang ama nila sa pangalan nila.

At doon magsisimula ang tunay na parusa.