Sa bawat sulok ng isang tahanan, may kwentong hindi agad nakikita. May mga lihim na tahimik na umiikot, mga sugat na hindi inirereklamo, at mga taong nagpapasensya dahil wala silang ibang pagpipilian. Ganito ang naging buhay ni Mia, isang dalagang lumuwas mula probinsya upang maghanap ng trabaho, at sa malas o hindi, napunta sa isang pamilyang may isang misis na tila ginawang libangan ang pang-aapi sa kanya.

Simple at masipag si Mia. Wala siyang reklamo kahit tambak ang gawain—paglilinis, paglalaba, pag-aalaga sa bata, pati pag-oorganisa ng mga gamit ng mag-asawa. Ngunit isang araw, nagsimula ang kakaibang pagtrato sa kanya ng misis na si Carla. Sa halip na normal na lotion, binigay nito kay Mia ang isang plastik na may lamang mantika. Walang label, walang paliwanag—at inuutos na ipahid ito sa braso at binti araw-araw.

Akala ni Mia ay praktikal na payo lang ito, baka pampalambot ng balat, pero mabilis niyang napagtanto ang totoo. Tuwang-tuwa si Carla na panoorin siyang magpahid ng mantika, sabay sabing, “Bagay sa’yo ’yan. Para naman may silbi ka.”

Sa harap ng driver, kasambahay, at minsan pati mismong anak ni Carla, ipinapahiya si Mia na parang hindi tao. Pero hindi sumasagot si Mia. Hindi dahil duwag siya—kundi dahil kailangan niya ng trabaho. May nanay siyang may iniindang karamdaman, may dalawang kapatid na nag-aaral, at siya ang bumubuhay sa kanila. Kaya tiniis niya ang pangungutya at ang mantikang pinapahid sa balat na minsan ay nagdudulot pa ng iritasyon.

Walang kamalay-malay si Carla na ang taung minamaliit niya ay may koneksyon sa taong pinakamahalaga sa buhay niya—ang asawa niyang si Daniel.

Isang hapon, umuwi si Daniel nang mas maaga. Pagpasok niya sa bahay, naamoy niya agad ang mantika. Akala niya may niluluto, pero laking gulat niya nang makita si Mia sa sala—namumula ang balat at may hawak na bote ng mantika.

“Mia?” tawag niya, halatang nagtataka.

Napalingon si Mia, at doon nagsimula ang hindi inaasahang pagtatagpo. Nanlaki ang mata ni Daniel. “Ikaw ba si Miamia? Ikaw ang kababata ko sa San Rafael?”

Tumango si Mia, hindi sigurado kung dapat siyang ngumiti o umiwas ng tingin. “Opo, sir. Ako po ’yon.”

Natawa si Daniel, hindi makapaniwala. “Ang tagal kong hinanap ang balita mo. Ikaw pala ang tinutulungan ko noon sa assignment, ’di ba? Yung lagi nating nilalarong taguan sa bukid?”

Ngunit hindi nakangiti si Mia. Kita sa mukha niya ang pag-aalinlangan. “Sir… pasensya na po kung hindi na ako nakapagparamdam noon.”

Bago pa makapagsalita si Daniel, lumitaw si Carla mula sa kusina. “Bakit naman ang tagal ng usapan ninyo d’yan?”

Pero napahinto siya nang makita ang reaksyon ng asawa. Hindi galit, hindi pagkabigla—kundi pagkadismaya.

“Mia,” lumapit si Daniel, “bakit namumula ang braso mo?”

Hindi makapagsalita si Mia. Napayuko siya, ayaw palalain ang sitwasyon. Pero si Carla mismo ang hindi nakapagpigil.

“Ay naku, hon, ’yan ba? Pinapagamit ko lang ng lotion,” sagot nitong may halong pagmamaliit. “Isa kasi iyang—”

Ngunit hindi na natapos ni Carla ang sasabihin.

Kinuha ni Daniel ang bote sa kamay ni Mia. Nang makita niya ang malapot na laman, napakunot ang kanyang noo. “Carla… mantika ito.”

Tila natauhan si Mia at agad gustong kunin ang bote, pero hinawakan iyon ni Daniel nang mahigpit.

“Mantika, Carla. Mantika ang pinapahid mo sa kanya?” Halos hindi makapaniwala ang boses niya.

Imbes sumagot nang mahinahon, nagtaray si Carla. “Eh ano ngayon? Katulong lang naman ’yan! Hindi ko naman sinasaktan, pinapagamit ko lang ng kung ano para matuto siyang—”

“Katulong?” malamig at mababa ang tono ni Daniel. “Kababata ko siya. Kasama ko lumaki. Minamaliit mo siya, pinapahiya mo siya—at ginagawa mo ’yan dito mismo sa bahay natin?”

Natahimik ang buong sala. Huminto ang bata sa paglalaro, pati ibang kasambahay napatingin.

Hindi sanay si Carla na naririnig ang ganoong boses ng asawa. At mas lalo siyang nabigla nang makita ang seryosong tingin ni Daniel kay Mia—hindi bilang amo, hindi bilang empleyado, kundi bilang taong matagal na niyang hinahanap.

“Mia,” lumapit si Daniel, “bakit hindi mo sinabi sa akin na ikaw ito?”

Mahinang ngumiti si Mia, may lungkot at hiya. “Sir… hindi ko naman po alam kung matatandaan n’yo pa ako. At ayoko pong magdulot ng gulo.”

Pero ang mga salitang iyon ang lalong nagpainit ng loob ni Daniel. “Hindi ikaw ang nagdulot ng gulo.”

Sa unang pagkakataon, tumingin siya kay Carla nang diretso.

“At ikaw, Carla… dapat marunong kang rumespeto. Tao ang mga katulong natin. Hindi sila laruan, hindi sila alipin. At hindi ka dapat natutuwa sa ikinahihiya nila.”

Napayuko si Carla, hindi makapagsalita. Alam niyang lumampas siya sa linya. Pero ang hindi niya inasahan ay ang susunod na sinabi ni Daniel.

“Mia, simula ngayon, hindi ka na magtatrabaho dito bilang katulong. Gusto kitang tulungan. Mag-aaral ka ulit, tulad ng pangarap mo noon. Ako ang bahala sa gastusin.”

Nanlaki ang mata ni Mia, halatang hindi makapaniwala. “Sir, hindi po—”

Pero pinutol siya ni Daniel, “Wala akong ibang hinihiling. Para ito sa sarili mo. Matagal mo nang deserve ang mabuting buhay.”

Hindi makatingin si Carla. Hindi dahil nagseselos siya—kundi dahil nahihiya sa sarili niyang inasal.

At doon natuldukan ang araw na iyon—hindi sa eskandalo, kundi sa pagbabago. Si Mia, na ilang taon ang tiniis na pangmamaliit, unti-unting nabawi ang kumpiyansa. Si Daniel, natupad ang paghahanap sa matagal na kababata. At si Carla? Nagsimulang matuto na ang respeto ay hindi dapat base sa estado, pera, o ganda ng bahay—kundi sa pagiging tao.

Sa huli, kahit gaano kalalim ang hiya o pang-aapi, may paraan para bumangon. At minsan, ang taong minamaliit natin ang siyang magpapakita kung gaano kaliit ang puso nating hindi marunong gumalang.