Sa isang malaking bahay sa Quezon City, kilala si Madam Cassandra bilang istriktong amo—malinis, elegante, at walang pasensiya sa kahit maliit na pagkakamali ng mga kasambahay. Para sa kanya, dapat nasa ayos ang lahat: pagkain, bahay, at pati kilos ng mga tao sa paligid. Ngunit ang pinakamadalas niyang pagsabihan ay si Ana, ang pinakabata at pinakabagong katulong na hindi niya halos binibigyan ng pansin.

Si Ana ay payat, mahiyain, at halos hindi nagsasalita. Kapag iniutusan ni Cassandra, tumatakbo agad ito kahit hindi kumakain nang maayos. At ang mas masakit, tuwing oras ng pagkain, tutong na tira-tira lang ang ibinibigay sa kanya. Minsan pa, inuutos na haluan iyon ng tubig para “hindi masayang.”

“Ano ba ‘yan, Ana? Kahit simpleng linis hindi mo magawa nang tama,” madalas na sigaw ni Cassandra.

Oo na lang ang sagot ng dalagita, kahit minsan ay nangingilid ang luha.

Walang nakakaalam, pati siya mismo, kung bakit ganoon ang trato ni Cassandra sa kanya. May kakaibang bigat sa dibdib ang dalaga, pero hindi niya alam kung bakit napakalapit ng pakiramdam niya sa babaeng iyon—kahit hindi siya ituring na tao sa mismong bahay na tinitirhan niya.

Isang araw, maagang dumating si Don Emilio, ama ni Cassandra. May dala siyang lumang kahon na matagal nang nakatago. Hindi niya inaasahan na makikita niya si Ana sa kusina—maputla, halos duguan ang kamay sa kaka-scrub ng kawali.

“Ana? Iha, anong nangyari sa’yo?” nag-aalalang tanong ni Don Emilio.

Nagulat si Cassandra sa reaksyon ng ama. “Pa, katulong po ‘yan. Talagang ganyan ang trabaho—”

Pero hindi nakinig si Don Emilio. Lumapit siya kay Ana, pinagmasdan ang mukha nito, at tila may kung anong pamilyar na kirot ang bumalik sa kanya.

“Anak… ilang taon ka na?” tanong niya.

“Sixteen po,” mahina ang sagot ni Ana.

Napatingin si Don Emilio kay Cassandra, halatang naguguluhan. Binuksan niya ang kahong dala, at doon tumambad ang isang lumang birth certificate, ilang larawan, at sulat ng yumaong unang asawa niya—ang ina ni Cassandra.

Nang mabasa niya, napaupo siya. Nanginginig ang kamay.

“Cassandra,” sabi niya nang mababa ang tono, “may kailangan kang malaman.”

Pinatawag niya ang dalawang babae sa sala. Huminga nang malalim at saka ibinunyag ang katotohanan na itinago niya nang ilang taon dahil sa matinding takot at kahihiyang naramdaman noong panahon na iyon.

“Si Ana… ay anak ng mama mo. Kapatid mo siya.”

Napalunok si Cassandra. “Pa… ano pong ibig ninyong sabihin?”

“Ilang buwan bago mamatay ang mama mo, ipinanganak niya si Ana. Nasa ospital ako noon, pero dahil nalilito ako, hindi ko alam kung paano sasabihin sa’yo. At nang mawala na siya, nalulong ako sa kalungkutan. Hindi ko inasikaso ang mga papel. Hanggang sa lumaki ang bata at napunta sa pangangalaga ng kamag-anak ng mama mo. Ngayon… ibinalik nila siya sa atin, hindi ko alam na nag-apply pala siyang katulong dito.”

Nakapako ang tingin ni Cassandra sa kapatid, hindi alam kung ano ang mararamdaman. Nanginginig ang tuhod niya habang unti-unting bumabalik sa isip niya ang mga pagkakataong pinagmalupitan niya ito—tutong na kanin, pagod na gawaing bahay, sigaw, parusa. Lahat ng iyon, sa kapatid pala niya.

Hindi umimik si Ana. Nakatayo lang siya, hawak ang laylayan ng lumang palda, takot na takot.

“A-Ana…” hirap na sabi ni Cassandra, “bakit hindi mo sinabi?”

Tumingin ang dalagita sa kanya, umiiyak. “Ayaw ko pong maging pabigat. Hindi ko rin po alam… pero tuwing nakikita ko kayo, parang… parang kilala ko kayo.”

Doon tuluyang gumuho si Cassandra. Lumapit siya kay Ana, lumuhod sa harap nito, at humingi ng tawad habang umaagos ang luha.

“I’m so sorry… I’m so, so sorry. Hindi ko alam… hindi ko alam na kapatid kita. Patawarin mo ako.”

Ilang minuto silang tahimik, tanging hikbi lang ang maririnig. Si Don Emilio naman ay lumapit sa kanila, mahigpit na niyakap ang dalawang babae—isang pamilyang hindi niya alam na napabayaan niya ring buuin.

Mula sa araw na iyon, nagbago ang lahat. Hindi na si Ana ang katulong—kundi ang bunso nilang kapatid na dapat noon pa nila minahal. Pinalipat siya ni Don Emilio sa magandang paaralan, binigyan ng sariling kwarto, at tinulungan sa lahat ng pangarap niya.

At si Cassandra, araw-araw humihingi ng tawad sa pamamagitan ng pagbabago—pag-aalaga, pag-intindi, at pagyakap sa kapatid na minsang pinagkaitan niya ng respeto.

Sa huli, napagtanto ni Cassandra na minsan, ang pinakamalaking sugat ay nagmumula sa mga bagay na hindi natin alam. At ang pinakamahalagang aral? Hindi mo kailanman dapat maliitin ang isang taong hindi mo kilala. Baka hindi lang siya basta tao sa bahay—baka siya ang parte ng buhay mong matagal mo nang hinahanap.