Sa bawat kasal, inaasahan natin ang mga ngiti, pag-ibig, at pangako. Ngunit may mga kwento ring nilulukuban ng inggit, galit, at masakit na nakaraan. Ito ang nangyari sa isang babae na hindi kailanman inasahang mapapasabak sa isang pangyayaring babago sa buhay niya at ng taong minsang nangakong mamahalin siya habambuhay.

Ang babae—tawagin na lang natin siyang Lira—ay dating asawa ni Marco, isang lalaking puno ng ambisyon at pangarap. Limang taon silang nagsama, at sa loob ng panahong iyon ay akala ni Lira, sapat ang pagmamahal niya para mapuno ang mga kakulangan at sugat na hindi niya lubos maunawaan. Ngunit sa paglipas ng panahon, nakita niyang unti-unting nawawalan ng interes si Marco. Lumalamig, lumalayo, at tila may hinahanap na hindi niya maibigay.

Hanggang isang araw, iniwan siya nito. Walang malinaw na paliwanag. Walang pasintabi. Isang umaga, nagising na lamang si Lira na mag-isa sa bahay na dati’y puno ng tawanan. At upang lalo siyang wasakin, nalaman niyang may ibang babae na pala si Marco—at ito ang dahilan ng kanilang paghihiwalay.

Pero ang pinakamalupit? Nang iniwan siya ni Marco, hindi nito alam na buntis siya.

Pinilit ni Lira na buuin muli ang kanyang sarili. Naghanap siya ng trabaho, nag-ipon, at nagpatuloy kahit pa bawat gabi ay umiiyak siya sa kawalan. Ang sanggol sa sinapupunan niya ang tanging nagbibigay sa kanya ng lakas.

Lumipas ang walong buwan. Habang abala sa paghahanda sa panganganak, naisip niyang tuluyan nang nakaraan sa kanya si Marco. Ngunit isang hapon, biglang may dumating na liham sa kanyang pintuan. Hindi inaasahan, hindi maintindihan—paanyaya ito sa kasal ni Marco at ng babaeng pinalit sa kanya.

Hindi niya balak dumalo. Bakit pa? Ngunit kinabukasan, tumawag ang isa sa mga kaibigan nila ni Marco. At doon niya nalaman ang totoo.

Pinapapunta siya ni Marco. Hindi bilang bisita. Kundi bilang performer.

Gusto raw ng lalaki na kumanta siya sa mismong kasal. At ang dahilan? Para maliitin siya, pagtawanan, at ipakita sa lahat kung gaano na siya “kawawa” matapos iwan.

Isang bitag. Isang kahihiyang sinadya.

Dumugo ang puso ni Lira nang marinig ito. Pero sa halip na tumakas o magtago, may kakaibang tapang ang sumibol sa kanya. Hindi niya alam kung ito ba’y dahil sa kanyang anak o dahil sa wakas, handa na siyang humarap sa sugat na matagal niyang kinikimkim. Kaya tinanggap niya ang imbitasyon.

Dumating ang araw ng kasal. Simple pero marangya, puno ng mga taong hindi niya kilala, at nasa pinakaharap ang dalawang taong minsang sumira sa kanyang mundo. Ramdam niya ang mga matang nakatingin sa kanya—mga matang nag-aabang ng kahihiyan.

Sa gitna ng pagtatawanan, tinawag ang pangalan niya. Nakahawak siya sa maliit na microphone, nanginginig pero determinado. At sa gitna ng matinding kaba, may malinaw siyang layunin: hindi dumating para maging palabas ng iba, kundi para ibalik ang dignidad na ninakaw sa kanya.

Hindi niya kinanta ang awiting napili ni Marco. Hindi niya sinunod ang planong ibinulong nito sa mga miron, na ang dating asawa ay gagawing “pambasag trip” sa mismong espesyal na araw niya.

Sa halip, pinili niya ang awit na isinulat niya ilang buwan matapos siyang iwan: isang awiting puno ng sakit, katotohanan, at paglaya.

Nagsimula ang malumanay na melodiya. Sa bawat linya, tila may mga sugat na unti-unting bumubuka at muling naghihilom. Hindi ito sigaw ng galit—kundi isang pag-amin sa katotohanang minsang minahal niya ang lalaking nagwasak sa kanya, pero ngayon ay handa na siyang pakawalan.

Ang mga bisita, na dati’y naghihintay ng katatawanan, ay natahimik. Ang iba’y napayuko. Ang ilan naman ay nakatingin kay Marco, na halatang hindi inasahan ang buhos ng emosyon. Sa bawat salitang lumalabas sa bibig ni Lira, mas lumalalim ang hiya sa mukha ng lalaki.

Nang banggitin ni Lira sa huling taludtod ang tungkol sa batang nasa kanyang sinapupunan—ang batang hindi kailanman nakilala ng kanyang ama—para bang sumabog ang katahimikan. Maging ang babaeng pakakasalan ni Marco ay natigilan, binabasa ang mukha ng lalaking ngayon ay hindi makapagsalita.

Hindi natapos si Lira sa pag-awit—natapos siya sa pagbitaw. Isang malinis, marangal, at malakas na pahayag: hindi siya durog, hindi siya kawawa, at hindi siya laruan ng sinumang gustong magpabango ng ego.

Pagkatapos ng awit, umalis siya nang walang inaantay na palakpakan. Pero ang hindi niya inaasahan, halos kalahati ng mga bisita ay tumayo para bigyan siya ng respeto. Hindi bilang performer, hindi bilang ex-wife—kundi bilang babaeng may tapang na hindi kayang pantayan ng sinumang nagtangkang alipustahin siya.

Habang siya’y papalabas, tinawag siya ni Marco. Gusto raw nitong mag-usap, magpaliwanag, maghabol. Ngunit sa kauna-unahang pagkakataon, si Lira ang tumalikod nang walang takot, walang guilt, at walang bakas ng dating sakit.

Doon niya tuluyang napagtanto: minsan, ang akala nating pinakamadilim na yugto ay mismong nagiging ilaw para makita natin ang tunay na halaga natin.

At ang kantang inakala ni Marco na magpapahiya sa kanya—iyon ang mismong awiting nagwasak sa plano nitong ipahiya siya.

Sa huli, hindi kahihiyan ang naranasan ni Lira. Kundi paglaya.