Sa isang sikat at eksklusibong unibersidad sa Maynila, kung saan ang sukatan ng pagkatao ay ang brand ng sapatos, ang modelo ng sasakyan, at ang laki ng baon, tila ligaw na damo si Nica. Si Nica ay isang scholars ng bayan, matalino, masipag, ngunit napaka-simple. Wala siyang dalang kotse; nagko-commute lang siya gamit ang jeep at LRT. Ang kanyang bag ay hindi Louis Vuitton o Gucci, kundi isang simpleng canvas tote bag na medyo kumukupas na ang kulay. Tuwing tanghalian, hindi siya sumasabay sa mga kaklase niyang kumakain sa mga mamahaling cafe sa paligid ng Katipunan. Sa halip, nagbubukas siya ng kanyang baunan sa isang tahimik na sulok ng library o garden—kanin at simpleng ulam na luto ng kanyang ina.

Dahil sa kanyang kapayakan, naging paboritong puntirya siya ng “Elite Squad” ng kanilang klase, na pinamumunuan ni Trina. Si Trina ay anak ng isang politiko, maganda, mayaman, pero ubod ng sama ang ugali. Kasama ang kanyang dalawang alipores na sina Bea at Cheska, ginawa nilang impyerno ang buhay ni Nica.

“Oh my gosh, girls, look,” parinig ni Trina isang umaga habang dumadaan si Nica sa hallway. “Amoy usok na naman ang classroom. Dumating na kasi si ‘Miss Palengke’.” Nagtawanan ang buong klase. Yumuko na lang si Nica at dire-diretsong umupo sa kanyang silya sa likuran. Sanay na siya. “Hayaan mo na sila,” bulong niya sa sarili. “Ang mahalaga, makapagtapos ako.”

Isang araw, inanunsyo ng kanilang professor na si Mr. Reyes na magkakaroon sila ng “Immersion Weekend” para sa kanilang subject na Sociology. Kailangan nilang pumunta sa isang probinsya para maranasan ang buhay sa labas ng siyudad. Nagkagulo ang klase. Karamihan ay ayaw dahil mainit daw at walang signal.

“Sir, saan po tayo tutuloy? Wala kaming budget para sa hotel,” reklamo ng isang estudyante.

Nagtaas ng kamay si Nica. “Sir,” mahinang sabi niya. “Kung gusto niyo po, pwede po tayo sa amin sa Laguna. Malaki po ang space doon. Pwede po tayong mag-overnight.”

Napatingin ang lahat kay Nica. Biglang humalakhak si Trina. “Sa inyo?! Excuse me, Nica. Saan kami matutulog? Sa papag? Sa sahig? Baka naman kubo lang ang bahay niyo at walang CR! Ayoko nga! Baka kagatin ako ng lamok doon!”

“Oo nga,” gatong ni Bea. “Baka naman maputikan ang designer shoes namin.”

Pero dahil wala nang ibang option at libre ang offer ni Nica, pumayag si Mr. Reyes. “It’s settled. Sa bahay nina Nica tayo tutuloy. This is an immersion, class. Hindi ito bakasyon sa resort. Matuto kayong makisama.”

Dumating ang araw ng byahe. Naka-renta sila ng van. Habang nasa byahe, panay ang reklamo nina Trina. Kesyo mainit, kesyo maalikabok ang daan, kesyo nakakahilo. Si Nica naman ay tahimik lang sa tabi ng driver, nagtuturo ng daan. Matapos ang tatlong oras na byahe, lumiko ang van sa isang liblib na barangay. Puro puno, palayan, at mga simpleng bahay ang nakikita nila.

“Eww! Ang liblib naman dito!” reklamo ni Trina habang naglalagay ng alcohol sa kamay. “Sigurado ako, squatter area ang pupuntahan natin.”

Huminto ang van sa tapat ng isang lumang gate na gawa sa kawayan at kahoy. Sa likod nito ay makikita ang isang maliit na kubo (nipa hut). Luma na ito, may mga nakasabit na labada sa labas, at may mga manok na tumatakbo sa bakuran.

“Andito na tayo,” sabi ni Nica.

Nanlaki ang mga mata ni Trina. Bumaba siya ng van at tinakpan ang kanyang ilong. “Ito?! Ito ang bahay niyo?! Are you kidding me?!” sigaw niya.

Nagtawanan ang mga kaklase niya. “Sabi ko sa’yo eh!” sabi ni Bea. “Kubo nga! Paano tayo kakasya diyan? Siksikan tayo parang sardinas?”

“Yuck! Ang baho ng lupa! Ang dumi!” dagdag ni Cheska. “Sir Reyes, ayoko dito! Umuwi na tayo! Hindi ko kayang matulog sa ganyan. Baka may ipis!”

Humarap si Trina kay Nica at dinuro ito. “Ang kapal ng mukha mong imbitahin kami dito, Nica! Gusto mo ba kaming pahirapan? Porke’t sanay ka sa hirap, damay-damay na? Napaka-selfish mo! Look at this place! It’s disgusting! Parang tirahan ng aso!”

Durog na durog ang puso ni Nica sa mga naririnig, pero pinanatili niya ang kanyang kalmado. Tiningnan niya si Mr. Reyes na mukhang nag-aalala rin kung paano sila kakasya.

“Trina,” mahinahong sabi ni Nica. “Huwag ka munang humusga. Hindi pa tayo nakakapasok.”

“Papasok? Saan? Diyan sa lungga mo?” irap ni Trina.

Lumapit si Nica sa gate. Pero sa halip na buksan ang maliit na pinto ng kubo, lumapit siya sa isang matandang lalaki na nakaupo sa bangko sa labas ng kubo. “Mang Teryo, magandang hapon po. Pakibuksan na po ang main gate. Andito na po ang mga kaklase ko.”

Tumayo si Mang Teryo at ngumiti. “Ay, Señorita Nica! Kayo po pala. Sige po, sandali lang.”

Nagtaka si Trina. “Señorita?”

Naglabas si Mang Teryo ng isang remote control. Pinindot niya ito. Biglang gumalaw ang isang malaking pader na natatakpan ng mga baging at halaman sa tabi ng kubo. Hindi pala iyon simpleng pader—isa iyong dambuhalang automated steel gate na nakatago sa disenyo ng nature.

Dahan-dahang bumukas ang gate.

At sa likod nito, bumulaga sa kanila ang isang tanawin na sa pelikula lang nila nakikita. Isang mahabang kalsada na sementado at nalilinyahan ng mga nagtataasang pine trees at poste ng ilaw na may disenyong Victorian. Sa dulo ng daan, nakatayo ang isang napakalaking MANSYON na kulay puti, may apat na palapag, may grand staircase, at may fountain sa harap na kasing laki ng swimming pool.

Natahimik ang lahat. Nalaglag ang panga ni Trina. Nabitawan ni Bea ang kanyang cellphone. Si Mr. Reyes ay napanganga.

“Tara na?” nakangiting yaya ni Nica. “Pasok na kayo sa van. Malayo-layo pa ang lalakarin kung bababa kayo dito. Ang kubo na ‘yan ay kay Mang Teryo, ang head of security namin. Diyan siya tumatambay para magbantay sa entrance.”

Pumasok ang van sa loob ng compound. Habang binabagtas nila ang driveway, nakita nila ang malawak na lupain. May sariling horse ranch, may organic farm, at may malaking swimming pool sa gilid ng mansyon. Ang mga hardinero at staff na naka-uniporme ay humihinto sa ginagawa nila at yumuyuko habang dumadaan ang sasakyan.

Pagbaba nila sa tapat ng mansyon, sinalubong sila ng isang mayordoma at limang katulong. “Welcome home, Señorita Nica,” bati ng mga ito sabay kuha sa lumang bag ni Nica.

“Yaya Ising, pakihanda na po ang guest wing. Dito po sila matutulog. At pakihanda na rin po ang lunch sa grand hall,” utos ni Nica. Ang tono ng boses niya ay hindi na ‘yung mahiyaing estudyante, kundi isang heredera na sanay mag-utos nang may respeto.

Pumasok sila sa loob ng mansyon. Marmol ang sahig. Crystal chandeliers ang nakasabit sa kisame. Ang mga painting sa pader ay mga orihinal na obra ng mga National Artists. Ang hagdanan ay parang sa Titanic.

“N-Nica…” utal na tawag ni Trina, na ngayon ay namumutla at nanginginig sa hiya. “S-Sa inyo ‘to?”

Humarap si Nica sa kanila. Wala siyang bahid ng kayabangan, pero nandoon ang dignidad na matagal niyang itinago.

“Oo, Trina,” sagot ni Nica. “Ito ang bahay namin. Ang pamilya ko ang may-ari ng pinakamalaking export company ng furniture sa Laguna at may-ari kami ng chain ng mga hotel sa Asia. Kaya lang ako namumuhay nang simple sa Maynila ay dahil gusto ng Daddy ko na matuto akong tumayo sa sarili kong mga paa. Gusto niyang maranasan ko ang hirap para hindi lumaki ang ulo ko. At gusto kong makahanap ng mga kaibigan na mamahalin ako hindi dahil sa pera ko, kundi dahil sa kung sino ako.”

Tumingin si Nica sa mga mata ni Trina. “Pero sa loob ng apat na taon, ipinaramdam niyo sa akin na ang halaga ng tao ay base lang sa suot niyang damit at sa laki ng bahay niya. Tinawag niyo akong basura dahil akala niyo mahirap ako. Ngayon, tatanungin kita Trina… sino ang tunay na kawawa? Ang taong nakatira sa kubo pero may malinis na puso? O ang taong nakatira sa palasyo pero bulok ang ugali?”

Hindi makasagot si Trina. Gusto na niyang lamunin ng lupa. Ang mga kaklase nilang nakisali sa pang-aasar ay nakayuko na rin sa hiya.

“Huwag kayong mag-alala,” pagpapatuloy ni Nica. “Welcome kayo dito. Kumain kayo, mag-enjoy kayo. Ipinahanda ko ang lahat ng ito para sa inyo. Dahil kahit kailan, hindi ko kayo tinuring na kaaway. Sana lang, sa pag-uwi natin, baunin niyo ang leksyon na ito: Huwag na huwag kayong manghuhusga ng kapwa base sa panlabas na anyo. Dahil hindi niyo alam ang kwento sa likod ng bawat tao.”

Nang tanghaling iyon, kumain sila ng napakasarap na lechon, seafoods, at imported steaks. Pero para kay Trina, lasang abo ang bawat subo niya dahil sa bigat ng kanyang konsensya at hiya. Si Nica naman ay nanatiling mapagkumbaba, inaasikaso ang bawat isa.

Matapos ang weekend na iyon, nagbago ang lahat sa campus. Wala nang nang-api kay Nica. Hindi dahil takot sila sa yaman niya, kundi dahil nakuha niya ang respeto nila. Si Trina naman ay humingi ng tawad at nagbago na rin ng ugali. Natutunan niya na ang tunay na “class” ay wala sa brand ng bag, kundi nasa ganda ng asal.

Napatunayan ni Nica na ang tunay na yaman ay hindi isinisigaw, ito ay ibinubulong ng gawa at kababaang-loob. At minsan, ang pinakamagandang ganti sa mga nang-aapi ay ang sorpresahin sila ng iyong tagumpay nang hindi kailangang manakit ng damdamin.

Kayo mga ka-Sawi, naranasan niyo na bang maliitin dahil sa panlabas na anyo? Ano ang gagawin niyo kung kayo si Nica? Papapasukin niyo pa ba sina Trina sa mansyon niyo? Mag-comment sa ibaba at i-share ang kwentong ito para maging aral sa mga mapanghusga! 👇👇👇