Sa isang nakakagulat at nakakapangilabot na balita na bumulaga sa social media noong mga unang araw ng Hunyo 2025, bigla na lamang kumalat ang tsismis na si Kris Aquino umano ay d3@d matapos maiugnay sa isang misteryosong usapin ng kulamin o black magic. Ang balitang ito ay mabilis na naging viral, nagdulot ng matinding takot, pagkalito, at emosyonal na reaksyon mula sa libo-libong tagahanga at netizen hindi lamang sa Pilipinas kundi pati sa ibang bansa. Sa loob lamang ng ilang oras, ang pangalan ni Kris Aquino ay muling umakyat sa trending lists, kasabay ng mga salitang “kulamin,” “black magic,” at “d3@d,” na lalong nagpalala sa pangamba ng publiko.

Marami ang napa-isip kung paano at bakit biglang lumitaw ang ganitong uri ng balita, lalo na’t kilala si Kris Aquino bilang isang personalidad na matagal nang bukas sa publiko tungkol sa kanyang kalagayan sa kalusugan. Dahil dito, naging mas madaling paniwalaan ng ilan ang tsismis, kahit wala namang malinaw na ebidensya. May mga kumalat na kwento na diumano’y tumulong si Kris sa isang taong humingi ng espiritwal na tulong, at mula roon ay iniuugnay na ang kanyang kalagayan sa sinasabing kulamin. Ang ganitong naratibo ay mabilis na lumaki, dinagdagan ng takot at imahinasyon, hanggang sa umabot sa konklusyong siya raw ay d3@d na.

Sa social media, sari-saring bersyon ng kwento ang lumutang. May nagsasabing “may kapalit” raw ang pakikialam sa black magic, habang ang iba nama’y nagsasabing ito raw ang dahilan ng biglaang paghina ng kanyang katawan. Sa kabila nito, kapansin-pansin na wala ni isang opisyal na pahayag mula kay Kris Aquino, sa kanyang pamilya, o sa kanyang mga kinatawan na nagpapatunay sa balitang ito. Sa kabila ng kawalan ng kumpirmasyon, patuloy pa ring ibinabahagi ang mga post na may nakakatakot na headline, kadalasan ay sinasamahan ng lumang larawan o video ni Kris upang magmukhang kapanipaniwala ang kwento.

Hindi maikakaila na ang matagal nang isyu sa kalusugan ni Kris Aquino ang isa sa mga dahilan kung bakit mabilis kumalat ang tsismis. Sa mga nagdaang taon, ilang beses na siyang nagpaalam sa publiko tungkol sa kanyang mga karamdaman at gamutan sa ibang bansa. Subalit ang paggamit ng kanyang tunay na kalagayan upang magpakalat ng pekeng balita tungkol sa pagiging d3@d niya ay malinaw na pagsasamantala sa takot at emosyon ng publiko. Maraming tagahanga ang nagpahayag ng lungkot at pangamba, may ilan pang umamin na naniwala agad sila bago pa man suriin kung totoo ang balita.

Habang tumatagal, mas lumalakas ang panawagan ng ilang netizen at personalidad sa showbiz na itigil ang pagpapakalat ng hindi beripikadong impormasyon. Para sa kanila, hindi lamang ito simpleng tsismis kundi isang mapanganib na uri ng fake news na maaaring magdulot ng matinding emosyonal na epekto, lalo na sa pamilya at malalapit kay Kris Aquino. Ang katahimikan mula sa opisyal na panig ay hindi nangangahulugang kumpirmasyon, bagkus ay isang malinaw na senyales na walang sapat na basehan ang kumakalat na balita.

Sa usapin ng kulamin, malinaw na ito ay isang sensitibong paksa sa kulturang Pilipino. May mga naniniwala rito bilang bahagi ng tradisyon at paniniwala ng mga ninuno, habang ang iba naman ay itinuturing itong pamahiin na walang siyentipikong batayan. Ang problema ay nagsisimula kapag ang ganitong paniniwala ay ginagamit upang manira ng reputasyon ng isang tao o magpataw ng maling paratang, gaya ng nangyari sa kaso ni Kris Aquino. Sa halip na maging paksa ng maingat na diskusyon, ang kulamin ay ginawang sangkap ng isang nakakatakot at viral na kwento.

Marami ang nagtatanong kung sino ang may pakinabang sa likod ng ganitong balita. Sa panahon ng digital media, malinaw na ang shock value ay katumbas ng views, clicks, at kita. Ang paggamit ng pangalan ni Kris Aquino, kasama ang salitang d3@d at black magic, ay halos siguradong maghahatak ng atensyon. Sa ganitong paraan, ang katotohanan ay natatabunan ng sensationalism, at ang takot ng publiko ay nagiging produkto.

Sa kabila ng lahat ng ito, mahalagang idiin na hanggang sa kasalukuyan, ang balitang si Kris Aquino ay d3@d matapos tumulong sa kulamin ay nananatiling isang tsismis na walang matibay na ebidensya. Walang opisyal na pahayag, walang dokumento, at walang kredibleng source na nagpapatunay sa mga alegasyon. Ang umiiral lamang ay mga haka-haka na pinalala ng social media at kawalan ng masusing pagbusisi sa impormasyon.

Ang pangyayaring ito ay nagsisilbing paalala sa lahat na hindi lahat ng viral ay totoo at hindi lahat ng nakakatakot na headline ay dapat paniwalaan agad. Sa panahon ng fake news, responsibilidad ng bawat isa na maging mapanuri at maingat sa pagbabahagi ng impormasyon. Higit sa lahat, si Kris Aquino ay isang tao bago siya maging isang celebrity, at nararapat lamang na igalang ang kanyang pagkatao at pribadong laban, lalo na sa gitna ng mga maling balitang kumakalat.

Sa huli, habang patuloy na umuugong ang mga alingawngaw tungkol sa umano’y pagiging d3@d ni Kris Aquino, ang katotohanan ang dapat manaig. Hanggang walang malinaw at opisyal na kumpirmasyon, ang ganitong balita ay dapat ituring bilang mapanganib na tsismis at hindi bilang katotohanan. Ang respeto, malasakit, at katinuan sa paghusga ang pinakamahalagang sandata laban sa ganitong uri ng panlilinlang sa publiko.