Sa gitna ng malamig na gabi, habang ang karamihan ay nag-aabang lamang ng mga balita tungkol sa nalalapit na holiday recess, isang hindi inaasahang ingay ang umalingawngaw mula sa isang pribadong compound sa Quezon City. Walang signboard ang lugar, tahimik, madilim, at tanging ilang sasakyang tinted ang nakaparada sa gilid. Subalit ayon sa isang source, dito raw naganap ang meeting na hindi dapat naganap—isang pagpupulong na involuntaryong nagbuking ng katotohanang matagal nang iniiwasang pag-usapan. Dalawa sa mga dumating doon ay agad na nagdulot ng pag-ikot ng ulo ng lahat: dalawang dating gabinete mula sa magkabilang kampo—isa mula sa administrasyon ni Pangulong Marcos Jr., at isa naman mula sa nakaraang administrasyon ni dating Pangulong Duterte. Ang presensya nila, ayon sa insider, ay parang dalawang lumang planeta na biglang nagbanggaan muli kahit matagal nang hiwalay ang orbit.

Ang unang dumating ay kilala dahil sa kanyang matagal na impluwensya sa paghubog ng national security directives. Tahimik itong bumaba mula sa SUV, sinigurong walang nakasunod, at diretso sa loob ng gusali. Ilang minuto pa lang ang lumipas, isang mas malaking sasakyan naman ang huminto. Ito na ang dating gabinete mula sa kabilang administrasyon—may reputasyong hindi natitinag, at kilala sa pagiging blunt at walang pakialam kung sino ang tamaan basta masabi ang tingin niyang totoo. Kapag ang dalawang ito ang nagtagpo, anong uri ng impormasyong maaaring umalingawngaw? Ano ang maaaring pinakawalan nila na hindi kayang saluhin ng kahit sinong spokesman?

Sa loob ng kwarto, ayon sa source, hindi tipikal ang atmosphere. Walang teleprompter, walang recorder, walang press, walang official minutes—isang indikasyon na ang usapan ay hindi para sa publiko. Ngunit may isang bagay na mas nakakaduda: may dalawang security personnel na hindi raw dapat nandoon, at nagtatago sa likod ng tinted divider. Hindi claro kung kanino sila nagsisilbi. Hindi klaro kung may sinusubaybayan sila. Pero ang pinakamalala, ayon sa source, ay nang magsimula ang talakayan, halos sabay na bumigat ang hangin.

Magsisimula pa lang ang kumperensiya nang biglang itinaas ng unang dating gabinete ang isang envelope—luma, frosted, at may pulang seal na parang galing pa sa archive ng limot na opisina. Nagtama ang tingin ng lahat, at ayon sa source, doon nagsimula ang seryosong tensyon. “Hindi ko alam kung handa kayo,” sabi raw ng unang opisyal. Naramdaman daw ng lahat na may paparating, hindi lang basta impormasyon, kundi isang piraso ng mas malaking puzzle na matagal nang nakabaon.

Binuksan niya ang envelope. Lumabas ang tatlong pahinang dokumento—hindi classified, pero may mga code na kahina-hinala. Nakasulat doon ang timeline ng ilang pangyayaring nangyari noong panahon ng transition, pati ilang kakaibang desisyon na hindi lumabas sa official reports. Ngunit bago pa man maunawaan ng lahat ang kabuuan, tumayo ang isa pang dating gabinete, at ito na ang nagbukas ng bombang hindi inaasahan. “Kung sasabihin ko ito sa publiko,” aniya, “baka isipin nilang imbento. Pero narinig ko nang direkta. At ang problema… hindi lahat handang maniwala kahit sinabi ko.”

Ayon sa kwento ng source, dito raw nagsimula ang palitan na parang pinagsamang banta, pakiusap, at pag-amin. Inilahad ng opisyal ang umano’y “katotohanang hinggil sa isang pagtatalaga” na nangyari sa pagitan ng huling buwan ng lumang administrasyon at unang buwan ng bagong administrasyon. Hindi raw ito ilegal—ngunit sapat para baguhin ang narrative ng publiko kung sakaling mailabas. May kinalaman daw ito sa isang opisyal na matagal nang hindi nagpapakita sa media, at ayon sa parehong dating gabiente, may dahilan kung bakit pinatigil ang exposure nito.

Nagmamadaling tumingin ang ikalawang bisita sa paligid, parang nag-aalalang may nakikinig. “Kung sino man ang nag-leak nito,” aniya, “hindi niya naiintindihan kung gaano ito kasensitibo. Kung ano ang nasa likod nito… ’yan ang hindi dapat nabubuksan.” Tumango ang una. Nagkaroon ng mahabang katahimikan. At dito raw nagkaroon ng tensyon na hindi inaasahan ng sinumang nandoon: ang isang opisyal na kasama nila—hindi dating gabinete, ngunit matagal na ring hawak ang ilang key-access codes —biglang tumayo at parang natataranta. Ang telepono nito, na kanina pa naka-ilalim sa mesa, ay nag-flash ng pulang notification. At agad siyang nagpaalam. “May emergency,” sabi niya. Ngunit ayon sa source, halata raw sa kilos niya na hindi ito simpleng emergency—kundi isang pagtakbo, isang pag-iwas, o marahil isang pagprotekta sa sarili bago tuluyang mabuksan ang usapang hindi dapat niya marinig.

Habang lumalalim ang gabi, mas lumalalim ang mga detalye. Sinabi ng unang dating gabinete na may mga dokumento raw sa national archives na hindi pa naa-access ng bagong committee, at may ilang pangalang nakasulat doon na kung tatanggalin ang anonymity, magdudulot ng interpretasyong mas explosive kaysa sa tunay na konteksto. “Hindi ito impeachment-level,” aniya, “pero kung hindi mo ipapaliwanag nang tama, maaaring magmukhang ganoon.” At dito pumasok ang pangalawang dating gabinete. “Kaya naman takot sila mailabas. Hindi dahil may kasalanan, kundi dahil may mga taong hindi marunong magsuri ng impormasyon.” Ngunit sabay din niyang idinugtong: “Pero may isang pangalang kailangan ninyong bantayan. Dahil kung bakit siya nawala—’yan ang tanong na hindi pa sinasagot.”

Sa puntong ito, parang pelikula raw ang eksena. May ilang mata, ayon sa source, na lumaki sa tuwa, may ilan namang natakot. May isa raw na napahawak sa ulo, habang ang iba ay nagbilang ng mga pangalang maaaring tinutukoy. Ngunit walang sino man ang nagsabi nang direkta. Parang lahat ay naglalakad sa gilid ng bangin, at bawat salitang bitawan nila ay may bigat na maaaring hulmahin bilang kontrobersiya.

Nang makarating sa pinaka-sensitibong bahagi ng usapan, biglang nag-brownout sa loob ng compound—hindi buong barangay, kundi mismong gusali lang. Isang minuto raw na walang ilaw. Isang minutong puno ng mga tanong tungkol sa kung aksidente ba iyon o sinadya. Nang umilaw muli, napansin nilang may nawawala: ang envelope. Wala na sa mesa. Walang kumilos para kunin, walang CCTV sa loob, at ang guard na dapat nagbabantay ay napabalitang na-assign sa ibang poste ilang minuto bago ang blackout. Kung aksidente ito, bakit ganoon ang timing? Kung inside job, bakit walang resistance? At kung may nagnakaw, para saan?

Habang sinusuri nila kung sino ang huling humawak ng envelope, may dumating na tawag sa isa sa dating gabinete. Hindi rin daw iyon ordinaryong tawag, dahil nang matapos ang usapan, bigla raw nag-iba ang tono niya. “Mukhang may nakapansin na sa galaw natin,” sabi niya sa grupo. “At kung totoo ang sinabi sa akin… may isa sa inyo dito na hindi dapat nandito ngayon.” Parang bulong na may kasamang panganib. Parang warning na hindi mo alam kung dapat mong seryosohin o dapat mong takbuhan.

Dumating sa pinakadelikadong punto ang talakayan nang magtanong ang isang adviser na tahimik lang mula kanina: “Kung ganoon, bakit hindi na lang natin isarado ang lahat? Bakit hindi itigil ang pag-usisa?” Ang sagot ng dating gabinete mula sa kampo ni Duterte ay diretsong kumurot sa loob ng kwarto: “Dahil ang katotohanan, kahit hindi mo hanapin, kusang lumalabas. At kapag lumabas ito sa maling oras—masisira ang mga hindi dapat masira.” Ang dating gabinete naman mula sa kampo ni PBBM ay tumango: “Kaya nga tayo nandito. Pero dapat n’yong maintindihan… hindi lahat ng totoo ay dapat ilabas. At hindi lahat ng lihim ay dapat ingatan.”

Lumipas ang isang oras pa, at habang papatapos na ang pulong, muling nagbukas ang pinto. Ang opisyal na kanina nagmamadaling umalis ay bumalik, ngunit hindi na siya nakatingin nang diretso sa kanila. Bitbit niya ang telepono at may ipinakita siyang message—isang screenshot mula sa hindi kilalang number. Ayon sa source, hindi raw malinaw ang larawan, pero ang nakakatakot ay ang caption: “Huwag n’yong ituloy. Hindi kayo handa.”

Isang malamig na katahimikan ang bumalot sa kwarto. Walang nagsalita. Walang kumibo. At sa puntong ito raw nagdesisyon ang mga lider sa mesa na itigil ang talakayan at hintaying lumamig ang sitwasyon. Pero may isang problema: bagama’t naisara nila ang usapan, hindi nila naisara ang mga tanong. Ang envelope ay nawawala. Ang isa sa kanila ay nagtatago ng bagay na hindi niya masabi. At ang dalawang dating big guns—bagama’t nagbukas ng maraming pinto—hindi pa rin nagsabi ng tunay na laman ng kanilang hawak.

Kaya ngayong kumakalat na ang bulung-bulungan, at trending ang mga tanong kung ano ba talaga ang nalaman nila—iisa lang ang malinaw: may isang katotohanang hindi nila kayang sabihing diretso, dahil kahit sila mismo ay hirap paniwalaan kung paano iyon nangyari.

At ang mas nakakakilabot: ang taong unang dapat sumagot… siya ang unang tumakas.