Isang nakakabinging flashpoint ang pumutok sa pulitika ng Pilipinas nang lumabas ang pinakahihintay na kumpirmasyon: ang Warrant of Arrest ng International Criminal Court (ICC) laban kay Senador Ronald “Bato” Dela Rosa, ang dating hepe ng Philippine National Police (PNP) at isa sa mga pangunahing arkitekto ng Oplan Tokhang. Ang balitang ito ay hindi lamang nagdulot ng shockwave kundi nagbigay rin ng matinding pag-asa sa libu-libong pamilya ng mga biktima na matagal nang naghahanap ng katarungan.

Ang kumpirmasyon ay nagmula sa isang hindi inaasahang pinagmulan: si dating Presidential Spokesperson at international law expert na si Harry Roque. Ang pahayag ni Roque, na kilalang-kilala bilang isang Duterte Diehard Supporter (DDS), ay nagbigay ng bigat at kredibilidad sa balita, lalo na sa mga nagdududa na dating tinawag na “fake news” ang naunang pahayag ni Justice Secretary Crispin Remulla.

“Meron na pong warrant of arrest kay Bato De La Rosa. The warrant is out. Uy, napakagandang pakinggan,” ang naging pahayag ni Roque, na nagpakita ng isang subtle shift sa political landscape at nagpatunay na ang isyu ay hindi na maitatago pa. Sa madaling salita, ang Warrant of Arrest ay totoo.

Ang Kumpirmasyon at Ang Pagbagsak ng “Fake News” Barrier
Matagal nang ginagamit ng mga kritiko at tagasuporta ng nakaraang administrasyon ang termino na “fake news” upang balewalain ang mga ulat tungkol sa ICC at ang kaso ng crimes against humanity na kinakaharap ni Bato Dela Rosa at ni dating Pangulong Rodrigo Duterte. Ngunit ang paglabas ni Harry Roque, na may access sa matataas na political circle at expertise sa international law, ay tila nagpabagsak sa barrier na iyon.

Ang logic na ipinahayag ng tagapagsalita ay simple ngunit malakas: “Kumbaga si A yan ang sinasabi. Si B yan din ang sinasabi. Therefore I conclude mukhang tama.” Kung ang isang official na pahayag (Remulla) at ang isang DDS insider (Roque) ay parehong nagkukumpirma ng balita, nangangahulugan lamang ito na ang katotohanan ay hindi na maitatanggi pa.

Ang credibility ni Roque ay hindi lamang nagmula sa kanyang pagiging former spokesperson. Siya ay isang international law expert na kinokonsulta pa mismo ni Duterte sa kanyang kaso. Ang kanyang kumpirmasyon ay nagpapatunay na ang Warrant of Arrest ay isang seryosong hakbang na.

Ang Payo ni Roque: Takot o Taktika?
Ang mas kontrobersyal na bahagi ng pahayag ni Roque ay ang kanyang payo kay Bato: “Huwag kang magpa-kidnap” at igiit ang karapatang dumaan muna sa korte ng Pilipinas.

Ang ideya ng “kidnapping” ng isang gobyerno sa sarili nitong Senador at dating PNP Chief ay kinuwestiyon ng tagapagsalita, na nagsasabing hindi ito gagawin ng gobyerno. Ang salitang “kidnap” ay tila ginagamit ni Roque upang magtanim ng takot at pag-aalala sa mga tagasuporta ni Bato, na nagpapahiwatig ng isang conspiracy laban sa kanila.

Gayunpaman, ang payo ni Roque ay nagpapakita ng isang legal na tactic: ang pagpilit na dumaan muna sa lokal na korte. Ito ay consistent sa principle ng complementarity ng ICC, kung saan ang domestic legal system ang unang may hurisdiksyon. Ngunit dahil ang ICC ay umakyat na sa kaso, na nagpapahiwatig na ang Pilipinas ay tila hindi o ayaw umaksyon sa kaso, ang tactic na ito ay maaaring hindi na epektibo.

Ang tactic na ito ay nagpapakita rin ng sariling takot ni Roque. Ang pagbanggit sa kanyang sariling ginawa—ang liham sa Interpol upang tanggihan ang red notice laban sa kanya—ay nagpapahiwatig na alam niya ang tindi ng legal process ng international court at ang posibleng epekto nito sa kanyang sariling legal standing.

Ang Pagtatago ni Bato at Ang Hakbang Tungo sa Hustisya
Simula nang lumabas ang balita, napansin na si Senador Bato Dela Rosa ay tila nagtatago at hindi na pumapasok sa Senado. Ang pagkawala niya ay binibigyang-kahulugan bilang isang tahimik na kumpirmasyon na alam niya ang tungkol sa Warrant of Arrest at seryoso siya sa banta ng pag-aresto.

Ang hakbang na ito ay hindi lamang tungkol sa political figure. Ito ay isang malaking hakbang tungo sa hustisya para sa tinatayang 30,000 biktima ng Tokhang. Para sa mga pamilyang nawalan ng mahal sa buhay sa gitna ng war on drugs, ang Warrant of Arrest na ito ay nagpapatunay na mayroon pa ring pag-asa at mayroon pa ring sistema ng batas na nakikita ang kanilang pagdurusa.

Ang Proseso: Surrender, Hindi Extradition

Tinalakay din sa source ang legal process. Ipinaliwanag na ang extradition ay hindi angkop dahil ang ICC ay hindi isang bansa. Ang mas angkop at mas mabilis na ruta patungo sa hustisya ay ang surrender. Ang surrender ay hindi lamang legal obligation kundi isang moral duty rin, lalo na kung ang isang opisyal ay naniniwala na siya ay inosente.

Ang kumpirmasyon ni Justice Secretary Remulla na ipatutupad ang Warrant of Arrest at ang commitment ng Pilipinas sa Interpol ay nagpapakita ng pangkalahatang political will sa ilalim ng kasalukuyang administrasyon na sumunod sa international legal process—isang malaking pagbabago mula sa nakaraang administrasyon.

Ang konklusyon ay malinaw: “it’s a matter of time” bago maaresto si Bato at panagutin sa kanyang mga kasalanan. Ang kanyang legal battle ay magiging isang high-stakes trial na magtatakda ng precedent sa international accountability ng mga opisyal ng Pilipinas.

Kung walang kasalanan, siya ay papakawalan; kung mayroon, dapat siyang pagdusahan. Ang kanyang katalinuhan at resources bilang isang dating PNP Chief at Senador ay inaasahang gagamitin niya sa pagtatanggol sa sarili. Ngunit sa harap ng international law, ang kanyang position ay hindi na proteksyon; ito ay liability na. Ang kuwentong ito ay isang malinaw na paalala na sa mata ng hustisya, walang sinuman ang above the law.