Ang Biglaang Pagbukal ng Katotohanan: Isko Moreno at ang Pagtuligsa sa Talamak na Korapsyon

Ang isyu ng korapsyon sa Pilipinas ay tila isang sugat na patuloy na nagdurugo, at sa gitna ng matitinding balita, hindi na nakapagpigil pa si dating Manila Mayor Isko Moreno na maglabas ng kanyang matapang na pahayag. Ang kanyang mga puna ay hindi lamang tumama sa talamak na anomalya kundi nagbigay rin ng prelude sa mas malalaking alegasyon na nagmula sa loob mismo ng sistema.

Direktang binatikos ni Yorme ang flood control project sa Maynila, na nagtatanong kung bakit patuloy na naghihirap ang mga tao sa pagbaha sa kabila ng Php14 bilyong pondo na inilaan dito mula 2022 hanggang 2025. “Bumaha ng pondo sa flood control sa Maynila, amounting to $14$ billion, and yet the people of Manila… continue to suffer with the flooding,” mariin niyang tanong. Isinilip niya pa ang detalye ng project allocation kada distrito, na umabot sa kabuuang $14,313,132,309.12$ na kinuha pa umano mula sa website ng Pangulo. Ang kanyang puntong ito ay nagpapakita ng malinaw na discrepancy sa pagitan ng malaking budget at ng actual na resulta.

Bukod sa korapsyon sa pondo, binatikos din ni Moreno ang isyu ng political dynasty, nagtataka kung bakit hindi pa ipinagbabawal ang batas laban dito. Iginiit niya na ang leadership ay dapat batay sa merito, hindi sa apelyido, at ang pagpapabaya sa isyu ay nagtuturo sa susunod na henerasyon na sumuway sa organisasyon at unahin ang “pakinabangan ng pulitika ng iilan.” Ang kanyang pahayag ay nag-iwan ng isang rhetorical question: Kung “magaling ‘yang mga ‘yan,” bakit mayroon pa ring problema sa bansa?

Ang Family Cartel Operations: Ang Mga Alegasyon ni “Saldico”

Ngunit ang mga puna ni Isko Moreno ay tila nagsilbing pambungad lamang sa mas matinding revelations na isiniwalat ng isang insider na tinawag na “Saldico.” Ayon sa mga video installment ni Saldico, mayroong systematic at “family cartel operations” na sangkot ang pamilya Marcos at Romualdez sa malawakang pandarambong at paggamit ng kapangyarihan ng gobyerno. Inilarawan ni Saldico ang cartel bilang isang organized group na may malalim na ugnayan at dugtungan ng kanilang sistema ng crime operations.

Ang mga sumusunod ay ang matitinding alegasyon na nagmula sa sinabi ni Saldico:

1. Milyon-Milyong Koleksyon at Technical Smuggling

Liza Araneta at Kanyang Kapatid: Ang pinakamatinding alegasyon ay ang pagkolekta umano ni First Lady Liza Araneta at ng kanyang kapatid ng aabot sa Php20 bilyong piso taon-taon mula sa Bureau of Customs.

Agricultural Cartel: Sangkot din umano sila sa agricultural technical smuggling at ang kartel ng oarding at manipulation ng importation ng asukal, sibuyas, poultry products, at maging ang bigas.

2. Mga Insertion ni Marcos Jr. sa Budget

Ayon kay Saldico, hindi pa rin umano tumitigil si Pangulong Marcos Jr. sa pagpasok ng mga insertion sa budget upang hindi mahalata, at ngayon ay pinakamada na ang mga ito sa National Expenditures Program (NEP).

P97 Bilyong Flood Control Insertion: Binulgar ni Saldico na nagpapasok umano si Marcos Jr. ng Php97 bilyong piso para sa mga flood control projects sa loob ng NEP ng 2026, kunwari upang i-correct ang mga ito. Ang timing at method ng insertion ay nagpapahiwatig ng shadowy transaction na may ulterior motive.

P1 Bilyong DPWH Insertion: Noong previous budget process (2025), mayroon na raw insertion si Marcos Jr. na Php$1$ bilyon sa budget ng DPWH, na pinilit niyang itago doon, na siyang naging ugat ng pagtatalo nila ni Saldico at Martin Romualdez. Dito raw nagmula ang pagnanais ni Marcos na kumuha agad ng 25% cash advance mula sa mga contractors.

P5 Bilyong Insertion sa Office of the President: Maliban pa sa $P1$ bilyon, mayroon pang Php$5$ bilyong karagdagang insertion si Marcos Jr. sa budget mismo ng Office of the President, on top pa ng Php$4.8$ bilyong confidential fund niya.

3. P50 Bilyong Involvement ni Sandro Marcos

Tatlong Taong Insertion: Sangkot din umano si Sandro Marcos sa aabot sa Php$50$ bilyong halaga ng insertion sa budget sa loob ng tatlong taon: Php$9$ bilyon noong 2023, Php$20$ bilyon noong 2024, at Php$21$ bilyon noong 2025.

Galit sa Realigning: Ayon kay Saldico, ang Php$21$ bilyong insertion ni Sandro ay kinaltasan at ni-realign niya, na nagdulot ng matinding galit dahil nawala ang Php$8$ bilyon na kanyang insertion. Ang pera na ito ay nakuhan na umano ng cash advance mula sa mga contractor.

Ang Weaponization ng Batas: Pagbaliktad sa Katotohanan

Ang mga pagbubunyag na ito ay nagpapakita ng isang malawak at sistematikong operation na ginagamit ang kapangyarihan ng Pangulo at ng mga institutions ng gobyerno. Ngayon, ayon kay Saldico, ang gobyerno ay gumagamit ng weaponization ng batas, kasama ang paggamit ng Anti-Terrorism Act (TIS formula) na ginamit din laban kay Arne Teves, upang patahimikin siya at ang kanyang mga kasabwat, tulad ni Manny Bunuan.

Ang Malaking Tanong:

Ang revelation ni Saldico na “Ang lahat ng inaakusa sa akin, hindi ko kayang gawin ‘yan na ako lang” ay nagpapahiwatig na siya ay miyembro lamang ng isang mas malaking sindikato na may mas mataas na awtoridad at kapangyarihan—na si Marcos Jr. mismo at si Martin Romualdez.

Sinasabi ni Saldico na ang authority at power para gumawa ng large-scale na pandarambong ay hindi niya kayang gawin mag-isa, na nagpapatunay na ang sindikato ay protektado at sinasankisyon ng mas mataas sa kanya, na walang iba kundi sina Martin Romualdez at Pangulong Marcos Jr.

Kaya, para kay Saldico, ang Marcos Administration ay hindi lamang beneficiary ng korapsyon, kundi sila mismo ang pasimuno nito.

Nanawagan ang source ng video na imbestigahan ng Senado—lalo na nina Senador Marcoleta, Padilla, at Alan Peter Cayetano—ang mga insertion na ito, lalo na ang Php$97$ bilyong insertion ni Marcos Jr. sa 2026 budget. Iginiit na ang House of Representatives ay hindi na maaasahan dahil sa hawak ni Romualdez. Ang mga insertion na ito ay shadowy transaction na may ulterior motive at kailangang busisiin ang DBM at DPWH kung saan itinago ni Marcos ang mga pondong ito.

Ang revelations na ito ay hindi na raw political propaganda lamang, kundi “serious allegations and revelations that warrant national public attention.” Ito ay naglalayong maging hudyat ng paniningil ng mamamayan upang tuluyan nang mapalayas sa poder ang gobyernong inilarawan bilang “sindikato at parang kartel na kriminal” na pinamumunuan nina Marcos at Romualdez. Ang malawakang alegasyon ng pandarambong na umaabot sa bilyun-bilyong piso, kabilang ang $50$ bilyong insertion ni Sandro Marcos at ang Php$20$ bilyong koleksyon ni Liza Araneta, ay nagpapakita ng isang “worst and the most terrible corrupt, plundering and abusive criminal government” na nakita sa kasaysayan ng Pilipinas.