Sa gitna ng matinding political pressure at banta ng international arrest, ang balita tungkol kay Senador Ronald “Bato” Dela Rosa ay patuloy na nagiging sentro ng usapan. Hindi na lamang ito tungkol sa legal issues at accountability; ito ay tungkol sa tunay na takot at kawalan ng tiwala sa loob ng political landscape ng Pilipinas. Ang Senador, na isa sa mga pangunahing arkitekto ng Oplan Tokhang, ay seryosong nagtatago, at ang kanyang desisyon ay nagpapakita ng kalaliman ng political rift at ang katotohanan ng Warrant of Arrest ng International Criminal Court (ICC).

Ang matinding pagtatago ni Bato ay hindi simpleng avoidance lamang; ito ay isang calculated move na nagpapahiwatig na alam niya ang seryosong intensyon ng ICC na panagutin siya.

“Tingin ko talagang seryoso siyang nagtatago dahil nga seryoso siyang huhulihin,” ang pagtatasa ng source, na nagpapatunay na ang banta ay hindi na hearsay kundi isang immediate threat.

Ang mas nakakabahala? Ang balita na hindi lamang si Bato ang nasa crosshairs ng ICC. Ipinahiwatig na ang susunod na target ng International Criminal Court sa susunod na taon ay walang iba kundi si Senador Bong Go—ang malapit na kaalyado ni dating Pangulong Duterte. Ang pahiwatig na ito ay nagpapakita na ang ICC ay seryoso sa kanilang investigation at hindi sila nagpapatinag sa political popularity o status ng isang opisyal. “Walang pakialam ang ICC sa pagiging number one ni Bong Go sa Senate race noong huling midterm election,” na nagbibigay-diin sa impartiality ng international court.

Ang Ironiya ng Senado: Hindi Safe Haven
Ang pinakamahalagang insight na lumabas sa usapin ay ang lokasyon ng pagtatago ni Senador Bato. Taliwas sa inaakala ng marami, si Bato ay hindi nagtatago sa Senado—na tradisyonal na itinuturing na safe haven para sa mga mambabatas na may warrant dahil sa immunity at sa jurisdiction ng lokal na pulis.

Ang desisyon niyang iwasan ang Senado ay nagpapakita ng kanyang malalim na suspetsa at kawalan ng tiwala sa kasalukuyang pamunuan nito. Sa pulitika, walang permanente. At dahil magkalaban sila sa pulitika ng mga kasalukuyang Senate leaders (tulad ng binanggit na Pimentel at Tito Sotto), alam ni Bato na ang proteksyon na inaasahan niya ay madaling mababawi.

Ang political rivalry ay tila mas matindi pa kaysa sa kanyang legal safety. Ang kanyang pag-iwas ay isang malinaw na pahayag: Hindi siya magtitiwala na siya ay poprotektahan ng isang political faction na kalaban niya. Ang leadership ng Senado ay madaling makapagbago ng kanilang desisyon, at ang immunity ay maaaring ipawalang-bisa kung ang political will ay nandoon. Mas pinili ni Bato ang “underground na pagtatago” kaysa magtiwala sa kanyang mga kasamahan.

Ang Legal Misconception at ang Tactic ng “Pagsuko”
Ang usapin tungkol sa extradition at ang legal process ay lalong nagpakita ng kalituhan at legal misconception sa panig ng mga opisyal ng Pilipinas. Pinuna ang dating pahayag ni dating Executive Secretary Bersamin na susundin daw ang rules ng Supreme Court sa extradition.

Ipinaliwanag ng source na ang pahayag na iyon ay misguided dahil:

Walang nabanggit ang SC rules tungkol sa ICC.

Walang extradition treaty ang Pilipinas sa ICC dahil ang ICC ay hindi isang estado na maaaring maging “requesting party.”

Ang legal process ng ICC ay umiikot sa surrender o cooperation, hindi extradition.

Dahil dito, ang Duterte camp ay tila naghahanda na ng tactic na tinatawag na “pagsuko sa Interpol,” na ginamit din umano kay dating Pangulong Duterte. Ang tactic na ito ay naglalayong technical na iwasan ang full compliance sa Warrant of Arrest habang hinihintay ang desisyon ng Korte Suprema hinggil sa legalidad ng move na finile ng mga Duterte.

Bagama’t wala na si Bersamin, ang posibilidad na gamitin ng bagong Executive Secretary ang tactic na ito ay nananatiling mataas, na nagpapakita na ang Duterte camp ay patuloy na gumagawa ng mga legal maneuver upang labanan ang international justice system.

Ang Kinabukasan: Harapin ang Katotohanan
Ang kaso ni Bato Dela Rosa ay isang malinaw na testament sa gravity ng human rights issue sa Pilipinas. Ang kanyang pagtatago, ang political rift sa Senado, at ang legal tactics na ginagamit ay nagpapakita na ang laban para sa accountability ay seryoso at malalim.

Ang pag-akyat ng ICC sa case ay nagpapakita na seryoso ang international community sa paghahanap ng katarungan para sa mga biktima ng Tokhang. Ang susunod na target, si Senador Bong Go, ay nagpapatunay na ang investigation ay malawak at hindi nagtatapos sa isang tao lamang.

Ang tanong na naiwan sa huli ay hindi lamang kung kailan ma-aaresto si Bato, kundi kung kailan niya handang harapin ang katotohanan at ang due process na hinihingi ng international justice. Ang pagtatago ay nagpapatagal lamang sa sakit at pag-aalala ng mga taong naghahanap ng katarungan. Ang laban na ito ay isang clear reminder na walang sinuman ang maaaring tumakas mula sa batas, gaano man kalaki ang kanilang political influence.