Sa mabilis na pagbabago ng ihip ng hangin sa pulitika ng Pilipinas, hindi na lamang ang mga kalsada ang nagkakagulo kundi maging ang mga institusyong dapat ay nagpapatakbo sa bansa. Mula sa loob ng militar hanggang sa pandaigdigang korte, tila isang malaking puzzle ang unti-unting nabubuo na nagpapakita ng isang administrasyong pilit kumakapit sa kapangyarihan sa gitna ng lumalalang krisis ng tiwala.

Isang malaking pasabog ang naging pahayag ni retired Major General Romeo Brawner tungkol sa anunsyo ng administrasyong Marcos Jr. na magkakaroon ng dagdag-sahod ang mga military at uniformed personnel (MUP) mula 2026 hanggang 2028. Bagama’t kailangan ng mga sundalo ang suporta, hindi naging maganda ang dating nito sa heneral. “Ang pagbibigay nito sa gitna ng isang iskandalo ng korupsyon ay isang praktikang pagbili ng katapatan at alam ng mga sundalo,” ayon sa mga ulat. Ang ganitong uri ng obserbasyon ay nagbibigay ng pahiwatig na mayroong matinding tensyon sa loob ng hanay ng mga tagapagtanggol ng bayan, kung saan ang ” loyalty” ay tila sinusubukan ng salapi at ng prinsipyo.

Hindi rin nagpahuli si dating PACC Chair Greco Belgica sa pagpuna sa tila mapanlinlang na alok ng “unity” mula sa Malakanyang. Matapos ipahayag ng Presidential Communication Office na bukas ang pangulo sa pakikipag-usap kay Bise Presidente Sara Duterte, naging matulis ang sagot ni Belgica. Ayon sa kanya, ang atraso ng administrasyon ay hindi lamang kay VP Sara kundi sa buong sambayanang Pilipino. “Hindi nila naisip na hindi lang kay Sara sila may atraso kundi sa lahat ng Pilipino na nagtiwala sa kanila ngunit pinagtaksilan nila, pinagnakawan at inabuso,” giit ni Belgica. Ang linyang ito ay sumasalamin sa lumalaking sentimyento ng mga supporters na nakakaramdam ng pag-abandona sa mga pangakong binitawan noong eleksyon.

Habang nagbabantay ang bansa sa mga lokal na isyu, isang balita naman mula sa labas ang naghatid ng tila “matamis na karma” para sa mga tagasuporta ni dating Pangulong Rodrigo Duterte. Napaulat na ang mga judges ng International Criminal Court (ICC) na pilit na humahabol kay “Tatay Digong” ay kasalukuyang dumaranas ng matinding US sanctions. Ang kanilang mga dollar accounts ay na-freeze, at maging ang kanilang mga credit cards at travel privileges ay tila naglaho na parang bula. “Karma po ‘yan ng ginawa ninyo kay Tatay Digong,” ayon sa ilang mga observers. Ang pangyayaring ito ay nagpapakita na kahit ang mga pandaigdigang institusyon ay hindi ligtas sa mga komplikadong laro ng geopolitics at katarungan.

Sa loob naman ng Senado, naging sentro ng talakayan ang Department of Public Works and Highways (DPWH) dahil sa mga isyu sa kanilang budget. Nilinaw ni Senator Loren Legarda na ang bilyon-bilyong halagang nabawas sa budget ng ahensya ay hindi gawa-gawa ng Senado kundi mismong datos na nanggaling sa DPWH. “All the inputs were submitted to the Senate by the DPWH,” ani Legarda, sa gitna ng mga pagtatangka na ibalik ang mga tinapyas na pondo. Ang kaguluhang ito sa budget ay nagpapakita ng tila kawalan ng koordinasyon at posibleng mga tagagulo sa loob ng mga ahensyang may hawak sa flood control at infrastructure projects ng bansa.

Kasabay nito, binatikos din ang mga kritiko nina VP Sara Duterte, partikular na sina Cielo Magno at Father Flavie Villanueva, na kasama sa mga nagsampa ng reklamong plunder laban sa bise presidente. Para sa mga tagasuporta ng mga Duterte, ang mga reklamong ito ay isa lamang “fishing expedition” upang ilihis ang atensyon ng publiko mula sa mga tunay na isyu ng korupsyon sa kasalukuyang gobyerno.

Sa huli, ang bawat kabanata ng kwentong ito ay nagpapakita ng isang bansa na nasa sangandaan. Sa pagitan ng dagdag-sahod sa militar, sa alok na pag-uusap para sa pagkakaisa, at sa mga pandaigdigang sanctions, ang tanging hanap ng mga Pilipino ay ang katotohanan. Ang katarungan ay hindi dapat nabibili, at ang katapatan ay dapat laging nasa panig ng bayan—hindi sa panig ng bulsa o ng pansariling interes ng mga nasa kapangyarihan.