Muling umingay ang usapin ng korapsyon sa Pilipinas, partikular sa malalaking proyekto ng imprastraktura, kasabay ng sunud-sunod na mapangahas na pag-atake sa mga sinasabing sangkot. Ang sentro ng imbestigasyon ngayon ay si dating Congressman Zaldy Co, na ngayo’y tinutugis sa Europa. Kasabay nito, isinagawa ang isang pambihirang pagsalakay sa kanyang mga ari-arian sa Pilipinas upang kumpiskahin ang mga ebidensya ng tila walang katapusang anomaliya sa flood control projects—isang isyu na patuloy na nagpapahirap at nagpapabaha sa bansa.

Ang mga pangyayaring ito ay nagpapakita ng matinding pagsisikap na buwagin ang mga “mafia” sa likod ng mga kickback at ghost projects. Ngunit kasabay ng mga raid at pagtugis, lumalabas din ang mga tanong tungkol sa ibang opisyal, kabilang ang mga may political clout, na tila hindi pa rin malinaw ang pananagutan. Ang labanan para sa hustisya ay hindi lamang nasa hukuman; ito ay nasa lansangan, sa congressional hearing, at maging sa mga luxury condominium ng mga akusado.

Ang Paghahanap kay Zaldy Co: Mula BGC Hanggang Portugal
Ang “breaking news” na bumulaga sa publiko ay ang pagtukoy sa kinaroroonan ni dating Congressman Zaldy Co. Ayon sa isang mapagkakatiwalaang Overseas Filipino Worker (OFW) na nagngangalang Alias Joyce, natunton niya ang lokasyon ni Co sa Europa. Bagamat hindi tinukoy ni Joyce ang eksaktong bansa, ang kanyang pahayag ay nagpapatunay sa naunang impormasyon na ibinigay ni DILG Secretary John R. Remulla na si Co ay nasa Portugal, at gumagamit umano ng Portuguese passport upang makatakas.

Ang testimonya ni Joyce ay nagbigay ng mahahalagang detalye para sa pagtugis. Ayon sa kanya, madalas siyang nakikita sa kanyang pinagtatrabahuhan at kasama si Co ng tatlong Pilipinong driver, kabilang ang isang nagngangalang Toto Sirabia. Ang mga driver na ito raw ang sumusundo sa kanya sa paliparan gamit ang kanyang private plane. Ang mungkahi ni Joyce ay direkta: madali raw madarakip si Co kung susundan lamang ang mga driver na ito—isang method na nagpapakita na ang pagtugis ay nasa kamay na ng mga awtoridad.

Ang pagtatago ni Co ay nagpapalakas sa hinala na siya ay may seryosong itinatago. Ang paggamit ng private plane at ang pagliliwaliw sa Europa sa gitna ng matitinding akusasyon ay nagpapakita ng tila kawalan ng pakialam sa mga isyu ng korapsyon na ibinabato sa kanya.

Pagsalakay ng NBI: Hinahanap ang Ebidensya ng Milyun-Milyong Kickback
Kasabay ng pagtugis kay Co sa Europa, isinagawa ng National Bureau of Investigation Anti-Organized and Transnational Crimes Division (NBI-AOTCD) ang isang high-profile raid sa dalawang condominium unit na pinaniniwalaang pagmamay-ari ni Co sa Bonifacio Global City (BGC), Taguig.

Ang operasyon ay isinagawa batay sa court order mula sa Makati City. Ang layunin ay mahanap at pigilan ang pagwasak ng mga kritikal na dokumento at ebidensya. Kabilang sa hinahanap ay ang mga resibo ng advance payment sa mga pinaburang kontraktor at iba pang dokumento na magpapatunay sa bid rigging at pagmamanipula sa mga flood control project.

Ang pagsalakay ay nag-ugat sa mga testimonya nina Olig Gotesa at dating DPWH Engineer Henry Alcantara. Ayon sa kanila, ang mga condo unit na ito ang pinagdadausan at pinagtataguan ng mga kickback. Dito raw dinadala ang mga maleta na naglalaman ng milyun-milyong salapi na para kay Co. May mga detalye pa tungkol kay Congressman Eric Yap na diumano’y nag-deliver ng 46 na maleta na may markang “post 8” o “48” sa Baliverde 6—mga code na nagpapahiwatig ng tindi at lawak ng operasyon ng kickback.

Sa gitna ng operasyon, pitong abogado ni Co ang dumalo upang saksihan ang pagsalakay. Ang kanilang presensya ay nagpapahiwatig ng pagiging sensitibo ng operasyon at ang matinding pagtatangkang protektahan ang mga ari-arian at reputasyon ni Co sa Pilipinas. Ang NBI raid ay isang malinaw na hakbang upang patunayan na ang mga alegasyon ng kickback ay hindi lamang usap-usapan kundi mayroong physical evidence na maaaring gamitin sa korte.

Pork Barrel King at Lifestyle Check: Walang Exempted sa Malacañang?
Hindi lang si Zaldy Co ang sentro ng usapin. Lumabas din sa transcript si Representative Sandro Marcos, na tinaguriang “Pork Barrel King” batay sa ulat ng PCIJ dahil sa umano’y pinakamalaking bulto ng allocable funds ng DPWH na napunta sa kanyang distrito, na umabot sa halos P16 bilyon.

Hinggil sa isyung ito, nagbigay ng pahayag si Palace Press Officer Undersecretary Claire Castro. Nilinaw niya na hindi siya maaaring magsalita para sa anak ng Pangulo, ngunit nagbigay siya ng isang matibay na pahayag: walang exempted sa lifestyle check. Kung kinakailangan, handa raw si Sandro at ang kanyang pamilya na sumailalim dito. Nauna na ring ipinahayag ni Sandro na handa siyang humarap sa Independent Commission for Infrastructure (ICI)—isang ahensya na mismo ay kasalukuyang nakakaranas ng krisis sa kredibilidad dahil sa pagbibitiw ng mga opisyal nito.

Ang pahayag ni Castro ay nagbigay ng pag-asa na hindi magiging selective ang hustisya sa Pilipinas. Ang lifestyle check ay isang kritikal na proseso upang malaman kung ang kayamanan ng isang opisyal ay akma sa kanyang official income. Kung seryoso ang Palasyo sa paglaban sa korapsyon, ang lifestyle check kay Sandro Marcos ay magiging isang mahalagang litmus test ng kanilang commitment.

Bukod pa rito, tinalakay din ni Undersecretary Castro ang isyu ng P14 milyong na-flag ng COA. Ipinaliwanag niya na as of December 2024, 55% na raw nito ang naisauli sa Office of the President, dahil pinagpalawalan muna ang OP sa ilang foreign trips ng mga departamento. Tiniyak niya na nagpakalat na ang OP ng mga demand letter para sa pagbalik ng natitirang pondo.

Sa Hukuman ng Kongreso: Mga Proyekto ng Flood Control sa Laguna
Isang bahagi ng transcript ang nagbigay-liwanag sa patuloy na problema ng korapsyon sa lebel ng distrito sa pamamagitan ng isang pagdinig sa Kongreso. Dito, kinukuwestiyon ang isang kongresista (hindi pinangalanan, ngunit tila ang kinatawan ng distrito ng Laguna) tungkol sa mga malalaking flood control projects sa kanyang nasasakupan.

Ilan sa mga proyekto na binanggit at kinuwestiyon ay:

River control structures sa Barangay Wawa, Lumban, Laguna (P48.9 milyon)

Pagsanghan River, Lumban section (P48.9 milyon)

Barangay Mulawin, Pagsanghan, Laguna (P93.5 milyon)

Santa Cruz, Laguna (P70 milyon)

Nagpahayag ng matinding pagkabahala ang nagtatanong na mambabatas tungkol sa mga kontraktor, partikular ang isang “Mr. Mariano” at ang mga “notorious contractors,” at ang posibilidad ng “ghost projects” at kickbacks. Binigyan ang kongresista ng pitong araw upang magbigay ng status at detalye ng mga kontraktor—isang aksyon na nagpapahiwatig ng seryosong pagdududa.

Ipinagtanggol ng kongresista ang kanyang sarili, sinabing mahaba ang kanilang mga ilog at kailangan ang flood control. Tiniyak din niya na ang DPWH ang nag-i-implement ng mga proyekto, hindi sila. Nang tanungin tungkol sa budget ng kanyang distrito (P1.2 bilyon na request, P150 milyon para sa local projects), sinabi niya na hindi pa malinaw ang pinal na halaga dahil nasa budget hearing pa ang Senado. Nagpahiwatig din siya na hindi siya nakikialam sa panunungkulan ng kanyang anak na kongresista.

Ang pagdinig ay nagbunyag ng kakulangan ng communication at coordination sa pagitan ng kongresista at ng DPWH o ng Speaker tungkol sa budget at mga proyekto, na siya namang nagbibigay-daan sa mga anomaliya. Ang congressional hearing na ito ay nagpapatunay na ang culture of corruption sa infrastructure projects ay talamak at umaabot sa iba’t ibang distrito at ahensya ng gobyerno.

Hamon sa Hustisya: Ang Pagpapanagot sa mga Dambuhalang Korap
Ang serye ng mga kaganapan—mula sa pagtugis kay Zaldy Co sa Europa, ang NBI raid sa BGC, ang lifestyle check sa mga nakaupong kongresista, hanggang sa congressional hearing sa Laguna—ay nagpapahiwatig na ang labanan kontra korapsyon ay nasa critical stage.

Ang pagiging talamak ng mga akusasyon tungkol sa bid rigging, advance payments, at maleta-maletang kickback ay nagpapabigat sa pasanin ng hustisya. Ang mga isyu ay nagpapakita na ang korapsyon ay isang deep-seated structural problem na nangangailangan ng mas matitinding solusyon kaysa sa simpleng raid at pagdinig.

Ang hamon ngayon ay nasa mga ahensya ng gobyerno: ituloy ang case buildup, dakpin ang mga nagtatago, at patunayan sa publiko na walang sinuman ang exempted sa lifestyle check at pananagutan, gaano man sila kayaman o gaano man sila kalapit sa kapangyarihan. Hanggang hindi nasasampahan ng kaso at hindi napapanagot ang mga dambuhalang korap, mananatiling isa lamang itong nakakalungkot na kwento ng kawalan ng pag-asa at patuloy na pagbaha sa isang bansang ginugol ang bilyon-bilyong pondo sa mga proyektong tanging sa papel lamang nagtagumpay.