Ang pagmamahal sa pamilya ay dapat na maging pinakamatibay na pundasyon ng buhay, ngunit minsan, ang kasakiman at inggit ay nagiging lason na sumisira rito. Sa kuwento nina Rico at ang kanyang nakatatandang kapatid na si JP, ang isang simpleng mana at ang pag-ibig ng ama ay naging mitsa ng isang planadong krimen. Subalit, ang tadhana ay nagtalaga ng isang hindi inaasahang tagapagligtas: ang kalabaw ni Rico na si Bata, na nagpatunay na ang katapatan ay matatagpuan hindi lamang sa tao, kundi pati na rin sa hayop.

Rico at Bata: Ang Pundasyon ng Pag-asa

Si Rico ay isang masipag at responsableng binatilyo, na nakatuon sa pagtulong sa kanyang amang si Mang Lino sa bukid. Sa kabila ng hirap, si Mang Lino ay nagbigay ng isang mahalagang aral: “Alam mo anak, walang bagay na hindi kayang gawin kapag para sa pamilya. Ang sakit ng likod at init ng araw, nawawala ‘yan kapag alam mo na sa dulo nito may pagkain tayo sa mesa.”

Ngunit ang pangarap ni Mang Lino para kay Rico ay mas mataas pa kaysa sa pagsasaka: “anak, sa tingin ko kailangan mong mag-aral ng mabuti. Kailangan mo ‘tong hirap na ‘to pero mas mabuti kung hindi mo kailangang magtanim magpakailanman. Nandito ako para magsaka, nandito ka para mangarap. Magkaiba tayo.”

Ang turning point sa buhay ni Rico ay nang matagpuan niya ang musmos na kalabaw na si Bata. Inalagaan niya ito, binigyan ng tubig at damo, at lumaki ang kanilang samahan na parang magkapatid. Ang bond na ito ay nagdulot ng isang matinding inggit sa kanyang kapatid na si JP.

JP (kay Rico): “Hindi mo naintindihan Rico. Dahil sa kalabaw na ‘yan, akala ng lahat mas magaling ka kaysa sa akin. Ikaw na lang ang pinapansin ni Papa. Ikaw na lang ang may oras para maglibot sa baryo kasama ang hayop na ‘yan. Samantalang ako, halos magpakahirap sa bukid pero wala akong ganang tao o hayop na tumulong.”

Ang Mana, Ang Inggit, at Ang Pagtatraydor

Nang mamatay si Mang Lino, doon sumiklab ang inggit ni JP. Si Rico ang pinamanahan ng lupa, na nagtulak kay JP sa kasakiman.

JP (kay Rico): “Hindi mo deserve ang lupa na ‘yan Rico!” galit na sigaw ni JP. “Ako ang panganay! Ako ang dapat na nagmana! Bakit ikaw? Dahil lang sa kalabaw na ‘yan kaya lang naging paborito ka ni Papa, eh!”

Ang inggit ay naging poot, at ang poot ay naging isang planadong pagtatraydor.

JP (kay Rico): “Hindi na pamilya ang turing ko sa’yo Rico. Mula nang mapunta sa’yo ang lupa, ang respeto ng baryo at ang lahat ng dapat na sana ay akin. Hindi mo na ako kapatid. Isa ka na lang tao na humahadlang sa kinabukasan ko!”

Dahil sa kasakiman, nagpanggap si JP na nagdadalamhati at nagsinungaling sa kanyang ina: “Opo, pero ewan ko kung bakit. Namakita ko siya kaninang umaga, wala na siyang buhay. Siguro ay napagod siya sa trabaho kaya hindi na kinayan ng katawan niya.” Sa totoo lang, pinainom ni JP si Rico ng maraming sleeping pills upang ilibing siya nang buhay.

Ang Kalabaw na Tagapagligtas

Sa araw ng libing, habang ang mga tao ay nag-aalay ng huling paalam kay Rico, biglang dumating ang kalabaw na si Bata. Ang kalabaw ay hindi tumigil sa pag-iyak at tumakbo patungo sa kabaong.

Bata (aksyon): “Sa buong lakas sinuwag ni Bata ang kabaong, dahilan upang mapaatras ang ilan at maghiyawan sa gulat… Muling sinuwag ang kabaong ng may matinding pwersa sa kanyang pangalawang suok, isang malakas na dagundong ang narinig at tuluyang Nabutas ang kabaong ni Rico!”

Dahil sa shocking action ni Bata, ang katotohanan ay lumabas: Buhay si Rico.

Ina ni Rico: “Rico!” pabulalas niyang sigaw, puno ng pag-asa at takot. “Buhay ka pa anak ko! Buhay ka pa!”

Ang mga pulis ay agad na umaksyon at nahuli si JP. Doon nabunyag ang buong plano.

Pulis (kay JP): “Pinainom mo siya ng maraming sleeping pills JP,” sabi ng pulis, ang boses ay mariin. “Sinubukan mo siyang patayin, hindi sa karaniwang paraan, kundi sa pinakamalupit: ang ilibing siya nang buhay!”

Ang pagmamahal ng kalabaw ang nagligtas kay Rico.

Ina ni Rico (kay Rico): “Anak ko, muntik ka nang mawala sa amin,” umiiyak na tugon ang kanyang ina, niyayakap siya ng mahigpit. “Akala namin wala ka na, pero ‘yung kalabaw, ‘yung kalabaw mong si Bata, siya ‘yung nagligtas sa’yo anak. Siya ang hindi tumigil sa pagpapaalam sa amin na buhay ka pa!”

Pagpapatawad at Ang Bagong Simula

Sa kabila ng matinding pagtatraydor, pinili ni Rico ang pagpapatawad.

Rico (kay JP): “Kuya, hindi ko na ipagpapatuloy Ang kaso laban sa’yo. Wala akong balak na pahirapan ka pa. Ang hiling ko na lang na sana ay umalis ka na sa baryo natin At magsimula ng bagong buhay sa ibang lugar. Huwag ka nang babalik.”

Nagbigay ng genuine apology si JP: “Patawarin mo ako sa lahat ng nagawa ko sa’yo. Alam kong mahirap tanggapin ang ginawa ko, Pero sana balang araw ay matutunan mo na patawarin ako.”

Ang huling salita ni Rico ay puno ng awa at pag-asa sa pagbabago: “Hindi madaling kalimutan ang ginawa mo Kuya, pero ayoko na ring magdala ng galit. Ang gusto ko na lang na sana ay matutunan mong itama ang buhay mo at magbagong buhay sa lugar na walang makakaalala ng mga ginawa mo rito.”

Si Rico at Bata ay nagpatuloy sa kanilang buhay, na nagpapatunay na ang tunay na yaman ay hindi matatagpuan sa lupa o mana, kundi sa katapatan, pagmamahal, at pagpapatawad. Ang kalabaw na si Bata ay nanatiling isang bayani sa baryo, at ang kanyang aksyon ay naging isang walang-hanggang paalala ng walang-kundisyong pag-ibig sa pagitan ng tao at hayop.