Mainit na usap-usapan ngayon ang pangalan ni Senator Ronald “Bato” dela Rosa matapos kumalat ang ulat na mayroon umanong inilabas na warrant of arrest laban sa kanya mula sa International Criminal Court (ICC). Mabilis na nag-viral ang balita, lalo na’t tumama ito sa maselang isyu—ang mga alegasyong may kinalaman sa madugong kampanya kontra iligal na droga noong administrasyon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte.

Gayunman, mahalagang bigyang-diin na hanggang sa ngayon, ang mga impormasyong kumalat ay hindi pa suportado ng anumang opisyal na dokumento mula sa ICC o mula sa pambansang ahensyang may kapangyarihan sa paghawak ng ganitong usapin. Sa gitna ng tuluyang pag-init ng diskusyon online, lumawak ang pagtatanong ng publiko: ano ang totoo, sino ang dapat pakinggan, at bakit bigla na lamang naging sentro ng kontrobersiya ang isang halal na senador?

Ang Post na Nagsimula ng Ingay
Nagsimula ang panibagong bugso ng ingay nang maglabas umano ng pahayag ang dating presidential spokesperson na si Atty. Harry Roque sa social media. Ayon sa mga ulat, sinabi niyang may warrant of arrest na inilabas ng ICC laban kay dela Rosa. Mabilis itong kumalat, lalo na’t matagal nang ikinokonekta ang senador sa drug war bilang dating hepe ng Philippine National Police.

Ngunit sa kabila ng lakas ng tunog ng balita, walang inilabas na kompletong dokumento. Wala ring opisyal na kumpirmasyon mula sa Department of Foreign Affairs, Department of Justice, o anupamang tanggapan ng pamahalaan na may direktang ugnayan sa ICC.

Pahayag mula sa Ombudsman: May Umano’y Warrant, Pero Hindi Buo
Lalong uminit ang usapin nang magbigay ng komento si Ombudsman Samuel Martires—na kilala rin bilang Boying Remulla—sa isang panayam sa radyo. Ayon sa kanya, totoo raw na may umiiral na warrant base sa impormasyong nakuha niya mula sa kanyang dating kasamahan sa Department of Justice at umano’y konektado rin sa ICC.

Gayunpaman, isang malaking tanong ang hindi niya nasagot: nasaan ang kumpletong dokumento?

Ibinahagi niya na unang pahina lamang umano ang ipinakita sa kanya—walang detalye, walang lagda, at walang kompletong impormasyon na magpapatibay sa sinasabing warrant. Para sa kanya, hindi maaaring umasa sa ganitong uri ng impormasyon—lalo na kung ang nakataya ay isang halal na opisyal at ang reputasyon ng bansa.

Ayon sa Ombudsman, napakahalaga na ang anumang akusasyon, lalo na ang pag-aresto, ay dumaan sa tamang proseso. Aniya, hindi dapat gumalaw ang sinuman batay sa dokumentong hindi pa lubusang nakikita o napapatunayan.

Paghanap sa Lokasyon ng Senador
Kasabay ng mga ulat, nabanggit din ni Remulla na sinusubukan daw nilang tukuyin ang lokasyon ni dela Rosa, hindi upang arestuhin, kundi upang malaman ang kanyang sitwasyon sa gitna ng kumakalat na balita. Ayon sa kanya, inaasahan umano nilang nasa Pampanga ang senador, subalit hindi raw tuloy-tuloy ang kanilang pagsubaybay. Paminsan-minsan lamang nila itong tine-trace upang magkaroon ng kabatiran kung kumakalat ba ang maling impormasyon o kung may dapat bang ikabahala.

Hindi malinaw kung bakit kailangan pang alamin ang kinaroroonan ng senador, lalo na’t wala namang inihahaing opisyal na dokumento mula sa ICC o mula sa anumang ahensya ng pamahalaan. Dahil dito, nabuo ang panibagong tanong: kung hindi kumpirmado ang warrant, bakit tila may paggalaw na nangyayari?

Ano ang Posisyon ng Pamahalaan?
Sa kasalukuyan, nananatiling buo ang posisyon ng pamahalaan: hindi kinikilala ng Pilipinas ang hurisdiksiyon ng ICC mula nang bawiin ng bansa ang membership nito noong 2019. Ayon sa mga nakaraang pahayag ng iba’t ibang opisyal, hindi obligadong sumunod ang bansa sa anumang direktiba ng ICC.

Subalit ang kumakalat na ulat tungkol sa umano’y warrant ay nagdulot ng tensyon at pag-aalinlangan, lalo na sa mga Pilipinong matagal nang sumusubaybay sa isyu ng drug war at sa mga imbestigasyong iniuugnay dito.

Ang Pagtatalo sa Tunay na Ligtas na Impormasyon
Habang patuloy ang palitan ng salita mula sa iba’t ibang tao—mula sa dating opisyal ng Malacañang, sa Ombudsman, hanggang sa mga opisyal na nananahimik pa—mas lumalakas ang tawag ng publiko para sa isang malinaw, opisyal, at dokumentadong pahayag.

Ang sitwasyong ito ay nagbubukas ng mas malawak na usapan tungkol sa responsibilidad ng media, pinagmumulan ng impormasyon, at kung paano mabilis na nagiging “katotohanan” ang mga impormasyong hindi pa napapatunayan.

Sa social media, maraming komento ang nagpapakita ng pangamba. Ang ilan naniniwalang posibleng totoo ang warrant. Ang iba naman ay naniniwalang walang batayan ang ulat at bahagi lamang ito ng pulitikang pang-atake. At dahil walang malinaw na dokumento, ang publiko ay naiiwan sa pagitan ng pagdududa at pangamba.

Ang Bigat ng Kontrobersiya sa Pananaw ng Bansa
Ang isyu ay hindi lamang nakatuon kay dela Rosa. Naaapektuhan din nito ang reputasyon ng bansa, ang relasyon ng Pilipinas sa pandaigdigang komunidad, at ang pananaw ng mga mamamayan sa proseso ng hustisya—lokal man o internasyonal.

Kung totoo man ang warrant, malaking dagok ito sa political landscape. Kung hindi naman totoo, isa itong malakas na paalala na ang maling impormasyon ay maaaring makapinsala sa isang opisyal, sa bansa, at sa kredibilidad ng mga institusyon.

Hanggang Kailan Mananatiling Palaisipan?
Sa panahon ngayon kung saan mabilis kumalat ang balita, madali ring mabuo ang panic, galit, o panghuhusga kahit hindi kumpleto ang detalye. Ang kaso ng umano’y ICC warrant laban kay Senator Bato dela Rosa ay malinaw na halimbawa ng panganib ng mga impormasyong hindi pa nasasala o nasusuri.

Sa huli, nananatiling bukas ang pinakamahalagang tanong: mayroon ba talagang warrant—o isa lamang itong ulat na lumaki dahil sa lakas ng social media at matinding pulitika sa bansa?

Hangga’t walang inilalabas na opisyal na dokumento mula sa ICC, DOJ, DFA, o sinumang may legal na kapangyarihan, mananatili itong haka-haka. Ngunit isa itong haka-hakang patuloy na ibinubulong ng marami, at sa bawat araw na lumilipas, mas dumarami ang umaasang may isang ahensyang tuluyang magpapaliwanag kung ano ang totoong nangyari.

Ang sigurado lamang: hindi pa tapos ang istoryang ito—at maaaring mas malaki pa ang susunod na kabanata.