Matagal nang mainit ang banggaan sa pagitan ni Senador Rodante Marcoleta at Ombudsman Boying Remulla. Ngunit ngayong nagiging sentro muli ng usapin ang mga kasong isinampa laban kay Marcoleta, lumalakas ang tanong: haharap ba siya sa pinakamabigat na hamon sa kanyang political career? Sa gitna ng sigawan, paratang, at mga patutsada sa Senado, isang pormal at mabigat na akusasyon ang ngayon ay dumadampi sa pintuan ng Ombudsman — at si Marcoleta mismo ang pinangalanan.

Nagsimula ang lahat nang maghain ang grupong KontraDaya, sa pangunguna nina Atty. Dino de Leon at Atty. Alex Laxon, ng kasong perjury laban kay Marcoleta. Ayon sa kanila, hindi nag-tugma ang idineklara ng senador na campaign contributions at expenditures sa kanyang opisyal na dokumento. Base sa reklamo, tumanggap umano si Marcoleta ng halos P112 milyon para sa kampanya ngunit P52 milyon lamang ang nakalagay sa kanyang SALN at election documents — dalawang numerong bumubuo ng malaking puwang na hindi madaling ipaliwanag.

Sa batas, ang ganitong hindi pagtutugma ay hindi basta simpleng pagkakamali. Maaari itong tignan bilang election offense, paglabag sa Omnibus Election Code, at higit sa lahat, perjury — ang sadyang pagsisinungaling sa dokumentong inihahain sa gobyerno. At kapag perjury ang usapan, ang Ombudsman ang may hawak ng susunod na hakbang.

Habang lumalalim ang ingay sa social media, hindi rin maikakaila na maraming nag-uugnay sa lumalaking tensyon na ito sa matagal nang hindi pagkakasundo nina Marcoleta at Remulla. Marami ang nakakaalala ng panahon nang tutol si Marcoleta sa pagtalaga kay Remulla bilang Ombudsman, at ilang beses niyang pinahirap ang mga pagdinig tungkol dito. May mga hearing pa nga na umabot sa public apology na hinihingi niya kay Remulla kaugnay ng mga alegasyon ng pagba-bend ng batas at pagharang sa budget ng Ombudsman.

Ngunit ngayon, tila nagbago ang ihip ng hangin. Sa pagkakataong ito, si Marcoleta na ang kailangan magpaliwanag. Ayon sa Ombudsman, padadalhan siya ng notice para sagutin ang mga reklamo at magsumite ng counter-affidavit. Pagkatapos nito, magbibigay si Ombudsman Remulla ng rekomendasyon kung anong aksyon ang dapat gawin — kabilang na ang posibilidad ng suspensyon, o sa pinakamatindi, ang pagtanggal sa serbisyo.

Gayunman, kahit makapagbigay ng direktiba ang Ombudsman, nananatiling Senado pa rin ang may pinal na salita. Kung irekomenda man ang dismissal, kailangang aksyunan ito ng mga senador. At dito pumapasok ang isa pang tanong: ipatupad kaya ito ng Senado? May ilan nang kaso sa kasaysayan ng bansa na kahit matibay ang rekomendasyon, hindi ito naipatupad dahil sa politika. Ngunit iba ang sitwasyon ngayon. Ang usapin ay hindi personal, hindi pulitika lamang — ito’y tungkol sa integridad ng isang halal na opisyal at sa tiwala ng taong-bayan.

Habang umiinit ang kaso, lumabas din ang isa pang pahayag ni Marcoleta na hindi rin napalampas ng publiko. Kaugnay ito ng pamilya Discaya, na sangkot sa isa pang malaking kaso. Ayon sa senador, hindi raw kailangang isauli ng mga testigo ang mga umano’y ninakaw na pondo bago sila payagang maging saksi sa ilalim ng Witness Protection Program. Ayon sa kanya, testimonya at kooperasyon ang dapat pagbasehan — hindi ang pagsasauli ng pondo.

Ngunit mabilis ang naging tugon ng mga eksperto at netizens. Para sa kanila, kung pera ng bayan ang pinag-uusapan, hindi dapat ito manatili sa kahit sino — lalo na kung galing ito sa anomalya. Maraming nagsabi na hindi pwedeng masabing “state witness” ang isang indibidwal kung patuloy na nakikinabang sa pondong hindi naman kanila. Para sa kanila, hindi ito hustisya kung hindi ibinabalik ang perang galing sa buwis ng ordinaryong Pilipino.

Hindi rin makakaila ang tanong na dumudugtong sa mas malaking larawan: bakit ngayon? Kung matagal nang may isyu sa deklarasyon ng salapi at campaign funds, bakit ngayon lang nagkaroon ng kasong ganito? Ilang political analysts ang nagsasabing malalim at masalimuot ang relasyon nina Marcoleta at Remulla — punong-puno ng hidwaan, kontrobersya, at pampublikong sagutan. Ngunit sa usaping legal, malinaw: ebidensya ang magpapasya, hindi personal na alitan.

Sa mga nakaraang pagdinig sa Senado, ilang beses nang nasangkot si Marcoleta sa maiinit na tanong, lalo na sa mga isyu hinggil sa restitution at pagbabalik ng tinatawag na ill-gotten wealth. Ilang pagkakataon na rin na tila bangga ang kanyang posisyon sa mga institusyong may mandato sa paghabol sa mga nawawalang pondo ng bayan. Ngunit sa kasong ito, hindi siya ang nagtatanong — siya ang tinatanong.

Habang naghihintay ang bansa sa magiging desisyon ng Ombudsman, lumalaki ang diskusyon sa publiko: Ano ang mangyayari sa isang mambabatas na may kinakaharap na kasong perjury? Posible ba talagang mapatalsik siya? O mauuwi lang ba ito sa isa pang kasong ipapasok sa mahabang proseso hanggang sa tuluyang lumamig?

Sa ngayon, hindi pa tapos ang laban. Malayo pa ang proseso at kailangan pang dumaan sa tamang legal na hakbang. Ngunit isang bagay ang malinaw: hindi na lamang ito simpleng paratang. Hindi ito usapang Senado o sigawan sa hearing. Isang pormal na reklamo ito na nasa kamay na ng Ombudsman.

At tulad ng sinasabi ng marami — bilog ang mundo. Kung dati ay siya ang naghaharap ng mga tanong sa iba, ngayon siya naman ang inaasahang magbigay ng paliwanag. Sa susunod na mga linggo, lalabas ang direksyon ng kasong ito. At anuman ang resulta, siguradong gugulantangin nito ang politika, ang Senado, at ang tiwala ng publiko sa kanilang mga pinuno.

Sa dulo, tanong ng publiko ang nananatili: sa pagkakataong ito, mananaig ba ang proseso? O matatalo na naman ang hustisya sa galaw ng kapangyarihan? Hindi pa tapos ang kwento — at lahat tayo ang sumusubaybay.