“Minsan, ang isang simpleng kabaitan ang nagbubukas ng pinto sa pinakamadilim na lihim ng isang estranghero… at sa isang gabi na hindi ko malilimutan.”

Nagsimula ang lahat sa isang gabi na basang-basa ng ulan, malamig, tahimik, at tila walang ibang nilalang sa daan kundi ang umuugong na hangin at ang pagaspas ng mga patak sa bubong ng sasakyan ko. Ako si Diana, at sa gabing iyon, hindi ko alam na isang paa na pala ang humahakbang ko papunta sa isang kuwento na babago sa buong buhay ko.

Maaga akong umalis sa trabaho, ngunit dahil sa biglaang pagdagsa ng mga tao sa panaderya, inabot ako ng halos alas-otso. Ang malamig na ambon ay walang patid mula pa kaninang hapon—yung klase ng lamig na parang tumatagos sa damit at dumidiretso sa buto.

Habang nagmamaneho ako pauwi, ang windshield wipers ay halos hindi makahabol sa tuloy-tuloy na pagbuhos. Pagod na pagod ako, pero ang iniisip ko’y iisang bagay lang—si Carlos, ang anak kong siguradong antok na sa sofa, may hawak na lumang libro, hinihintay ang pagdating ko.

Hanggang sa may napansin akong kakaiba.

Sa una, akala ko anino lang ng puno. Pero hindi. Nang lumapit pa ang headlights, nakita ko siya nang malinaw—isang lalaking basang-basa, paika-ikang naglalakad sa gilid ng kalsada, may nakalaylay na lumang backpack, at hood na halos natatakpan ang mukha.

At sa gitna ng malalim na pag-iisip, may piraso ng pagkatao ko ang bumulong:

Tigil ka.

Hindi ko sana gagawin. Hindi sa ganitong daan. Hindi sa ganitong dilim. Hindi sa isang estranghero.

Pero may humila sa damdamin ko. Parang may nagdikta sa akin na hindi ko maaaring isnabin ang taong iyon. Marahil dahil sa tinuro sa akin ng tatay ko nung bata pa ako—“Kung walang ibang titigil, baka ikaw ang kailangan.”

Kaya huminto ako.

Nag-reverse. Binaba ang bintana. Sumigaw nang may tapang pero mahinahon:

“Hoy! Ayos ka lang ba, Rian?”

Tumigil siya. Dahan-dahang humarap. Kita ko ang kalahati ng mukha niya, at kahit sa dilim, kapansin-pansin ang pilat mula sentido hanggang panga. Matatalim ang mata, ngunit may bigat na hindi ko maipaliwanag.

Wala siyang dalang yabang. Wala ring galit. Puro pagod.

Nag-alok ako ng sakay.

“Maari kitang ihatid hanggang Lumang Base Road.”

Tumingin siya sa loob, hindi dahil sa paghahanap ng dahilan para umatras—kundi dahil sa pag-iingat. Yung klase ng pag-iingat na likha ng trauma.

Sa huli, tumango siya.

Sumakay siya nang dahan-dahan. Napansin kong nangingilo siya tuwing inilipat niya ang bigat ng paa. Amoy ko ang halong ulan, kalawang, at tuyong dugo mula sa jacket niya. Kumislot ang puso ko. Hindi dahil sa takot—kundi sa awa.

Habang umaandar kami sa basang kalsada, nagtanong ako:

“Nagsilbi ka ba?”

Sandaling katahimikan. Pagkatapos, isang maikling sagot.

“Oo. Kakalabas ko lang dalawang linggo.”

May mahinang ngiti—pagod, bitak, halos hindi gumuhit sa labi niya.

“‘Yon lang ang discharge na kaya nilang ibigay sa’kin.”

Hindi ko na tinanong kung bakit. Hindi pa oras.

Tahimik ang kabin ng sasakyan. Tanging tunog ng ulan ang saksi sa pagitan naming dalawang estrangherong hindi pa alam ay may nakatadhana palang pag-ugat sa isa’t isa.

Nang lumapit kami sa dating base, lalo siyang nanahimik. Tila may bigat doon na ayaw niyang hawakan.

“Kaya mo bang makahanap ng matutuluyan ngayong gabi?” tanong ko.

Tumitig siya sa akin. Diretso. Walang pagtatago.

“Wala ako.”

At doon, napangiti ako nang malumanay. “May sofa ako.”

Sa unang beses mula nang sumakay siya, nakita ko ang bahagyang pagbagsak ng tensyon sa balikat niya.

“Salamat.”

Pagdating sa bahay, inalok ko siyang pumasok. Hindi ako nagdalawang-isip. Hindi ko rin alam kung tama ba ang ginagawa ko. Pero minsan, hindi utak ang dapat pakinggan—kundi puso.

Pagpasok namin, huminga siya nang malalim—parang unang beses niyang naamoy ang cinnamon, pinewood, at init ng tahanan. Inabot ko ang tuwalya. Ramdam ko ang lamig ng balat niyang batak sa hirap nang nagdikit ang mga daliri namin.

Nagpakulo ako ng tsaa.

Tahimik siyang naupo sa sofa, tuwid, alerto, hindi komportable. Parang sundalong nagbabantay ng kampo kahit sa loob ng maliit kong sala. Kitang-kita ko ang pilat sa mukha niya ngayon—hindi lang marka ng sugat. Marka ng buhay na malayo sa mundong ginagalawan ko.

Paglapit ko, inilapag ko ang tasa sa mesa.

“Minsan kailangan lang talaga ng mainit na tsaa,” sabi ko.

Kinuha niya iyon. Humigop. Pumikit. At sa unang pagkakataon, nakita kong unti-unting bumibitaw ang mahigpit niyang pagkakahawak sa sarili.

Tahimik kami.

Tahimik pero hindi nakakailang.

Hanggang may narinig kaming mahinang kaluskos mula sa hallway.

Agad siyang tumayo. Parang awtomatiko. Mabilis. Matalas ang mata. Minamasdan ang bawat sulok. Para siyang lobo na sanay dumipensa.

“Sandali,” bulong ko. “Anak ko lang.”

At lumabas si Carlos—nakapikit pa ang isang mata, may hawak na libro, at ang ilaw ng fox lamp ay nakaawang pa sa kwarto niya.

“Ma?” antok niyang tawag.

Lumuhod ako at hinagod ang likod niya. “May bisita tayo. Si Rian. Dito muna siya matutulog ngayong gabi.”

Nilingon ni Carlos si Rian. Hindi siya natakot. Hindi siya nagtago.

Ngumiti siya, maliit pero totoo.

“Hi, Tito.”

At dun, unang beses kong nakita ang mukha ni Rian na para bang tinamaan ng liwanag. Nagulat siya. Parang hindi sanay may batang tumitingin sa kanya nang walang paghusga.

“Hello,” sagot niya. Mahina. Basag. Pero may init.

Dinala ko si Carlos pabalik sa kwarto. Nang makatulog na siya, bumalik ako sa sala. Naabutan kong nakatingin si Rian sa bookshelf—sa mga laruan, mga drawing, mga bakas ng buhay na malayo sa mundo niyang puno ng ingay ng gera at takot.

“Hindi ka sanay sa tahimik na lugar ano?” tanong ko.

Umiling siya.

“Minsan… nakakatakot ang tahimik.”

Umupo ako sa tabi niya. Sapat lang ang distansya. “Bakit ka ba nasa daan kanina?”

Matagal bago siya sumagot.

“May iniiwasan ako,” bulong niya. “O baka may hinahanap.”

Hindi ko alam ang ibig niyang sabihin, pero napansin kong nanginginig ang mga daliri niya. Hindi dahil sa lamig—kundi dahil sa takot na hindi niya alam kung paano sabihin.

“Nagkamali ako ng mga taong pinagkatiwalaan,” dagdag niya. “At ngayon… baka sinusundan nila ako.”

Nanigas ang katawan ko. Hindi dahil sa peligro—kundi dahil naramdaman ko ang bigat na dala niya. Mas mabigat pa sa basang bag niyang tinabi sa pinto.

“Ligtas ka rito,” sagot ko. Hindi ko alam kung bakit. Pero sigurado ako.

Huminga siya nang malalim. Parang doon niya lang napansing hindi niya kailangan maging sundalo sa loob ng bahay ko.

Lumalim ang gabi. Umulan pa nang mas malakas. Pero para bang sa loob ng bahay, may init na hindi kayang papasukin ng malamig na hangin.

“Pwede ba akong manatili… hanggang bukas ng umaga?” tanong niya mahina.

“Tulad ng sabi ko,” sagot ko, “iyo ang sofa.”

Tumango siya. At sa unang pagkakataon mula nang makita ko siya sa gitna ng ulan, nakita ko ang mundong unti-unti niyang binitawan—kahit pansamantala—para huminga.

Kinabukasan, hindi na siya estranghero.

Isang pagsisimula na pala iyon.

Hindi ko alam na magdadala iyon ng sunod-sunod na pangyayaring magtutulak sa akin sa mga lihim na hindi ko gustong malaman, sa panganib na hindi ko inakalang haharapin ko, at sa katotohanang may mga taong hindi pala basta-basta naliligaw…

Minsan, tumatakbo sila mula sa bagyong mas matindi pa sa ulan.

At minsan… ikaw ang nagiging pahinga nila.