“Minsan, akala mong tapos na ang biyahe mo… hanggang biglang may tawag na magpapabalik ng tibok ng puso mo.”

Sa dami ng taon na lumipas, hindi ko inakalang may isang madaling-araw na ganito—isang umagang babago muli sa takbo ng buhay ko, kahit pa matagal ko nang tinanggap na hindi na ako para sa himpapawid.

Maaga pa, halos hindi pa nagigising ang mundo, pero gising na ako. Sanay na ang katawan kong bumangon bago pa man tumunog ang lumang alarm clock na para bang mas pagod pa kaysa sa’kin. Pag-upo ko sa gilid ng kutson, naramdaman ko agad ang kirot sa tuhod—parang paalala ng panahon, parang marka ng lahat ng mabibigat na taon na kinarga ko.

At tulad ng palagi, kinuha ko ang wallet na laging nasa ilalim ng unan. Hindi ko alam kung bakit ko pa rin itinatago roon—baka dahil mas malapit iyon sa puso ko kapag natutulog ako. Sa loob, naroon ang lumang litrato naming tatlo—ako, si Lorna, at ang maliit pa noon naming anak na si Edwin. Nakangiti si Lorna. Hawak niya si Edwin. Ako naman, may suot pang t-shirt na may nakasulat na Future Pilot. Napangiti ako, pero mapait.

Future pilot daw? Ngayon, future jeepney driver ang kinalabasan ko.

Lumabas ako ng kwarto at sinalubong ng malamig na hangin ng umaga. Maliwanag na ang langit pero may bakas pa ng hamog ang paligid. At sa taas, may bakas ng dumaan na eroplanong kumislap ang ilaw bago tuluyang naglaho. Napatingala ako, tulad ng dati. Parang bata. Parang naririnig ko pa rin ang boses ni Lorna: “Senso… hindi kita pinipigilang mangarap. Pero may anak na tayo.”

Bago pa ako malunod sa alaala, sumigaw si Jun Ricks mula sa kanto. “Celso! Uunahan ka nina Mang Fidel sa sakayan!” Hindi pa ako tumitinag. Nakakatawa—sa buong mundo, ako lang ata ang napagsasabihan na bilisan ang pagtingala sa langit.

Pati si Aling Felly, sumabay sa kantyaw. “Ilan bang eroplano ang binilang mo ngayong linggo? Hindi ka pa rin maka-move on sa pangarap mo!”

Ngumiti lang ako. Kahit paulit-ulit na ako nilang tinutukso, hindi ko sila masisisi. Minsan nga, pati ako natatawa na rin sa sarili ko.

Pero nang binanggit ni Jun Ricks ang pangalan ni Lorna, biglang may humigop sa dibdib ko. Sandaling nanahimik ang mundo. Pilit ko lang tinakpan ng ngiti.

Naglakad ako papunta sa terminal kung saan naghihintay ang ipinagmamalaki kong jeep na may nakapintang “Lorna Express.” Hindi man ako naging piloto, ginawa ko na lang piloto ang pangalan niya sa bawat biyahe ko. Sa bawat andar ng makina, pakiramdam ko sinasamahang muli ako ni Lorna, kahit saan ako mapunta.

Pagdating sa terminal, naglinis muna ako sa loob. Doon ko napansin ang lumang student pilot logbook na nakaipit sa visor. Parang nangungutya. Parang humihingi ng paliwanag kung bakit ko siya tinalikuran. Pag buklat ko, nandoon pa ang mga lumang tala—touch and go training, simulated emergency landing, pirma ni Captain Leo. Parang kahapon lang.

Pero dumating si Lorna. Dumating si Edwin. Dumating ang responsibilidad na hindi ko pwedeng takasan.

At ang pangarap ko? Napako. Tinalikuran ko.

Hindi ko lubos na sinisisi ang sarili ko—pero minsan, ramdam kong naghihiganti ang pangarap na iniwan ko.

Habang naglilinis pa ako, biglang sumakay ang grupo ng estudyante.

“Kuya Celso, puno na ‘yung kabila!”

Ngumiti ako. “Sige, iha. Bayad lang po sa harap.”

Nagsimula ang karaniwang araw ko. Estudyante, tindera, guro, construction worker. Iba-ibang kwento, iisa ang destinasyon.

Pero hindi ko kailanman nakalimutan ang pagkakaiba ng manibela at yoke. Kung minsan, sa bawat liko ng jeep, naiisip ko kung paano kaya kung eroplano ang minamaneho ko ngayon. Kung nasaan kaya ako, kung hindi ako tumigil noon.

Tanghali. Mainit. Parang niluluto ang utak ko. Umupo ako sa loob ng jeep, kasama ang baon kong tinapa at kanin na inihanda ni Mia kagabi. Nang tumingin ako sa pinaka-likod na upuan, parang naroon si Lorna. Tahimik. Nakangiti. Nakikinig.

“Pasensya ka na ha,” mahinang bulong ko. “Hindi kita nadala sa eroplano. Dito ka na lang nakasakay araw-araw.”

Parang biglang umatras ang mundo.

Pero kailangan ko pa ring magtrabaho.

Kinahaponan, napagpasyahan kong dumaan sa parokya kina Father Benjo. Naging sandalan ko siya—hindi dahil malapit ako sa Diyos, kundi dahil may mga bagay talagang kailangan mong ilabas bago ka lamunin ng sarili mong isip.

“Father… minsan naiisip ko… kung hindi ako tumigil sa aviation school, baka buhay pa si Lorna.”

Mahina lang ang boses ko. Parang ako lang ang nakakarinig.

Pero sagot ni Father Benjo, malakas at tiyak.

“Hindi mo kasalanan, Celso. At hindi pa tapos ang kwento mo.”

Akala ko biro lang iyon, o kaya pangpa-amo. Pero ilang oras lang pagkatapos ng gabing iyon, muntikan na akong mabura sa mundo.

Huling biyahe. Maulan. Madilim. Parang may masamang nagbabadya.

Habang bumababa sa kurbada, napansin kong lumalambot ang preno. Akala ko guni-guni. Piniga ko ulit. Wala.

Wala.

WALANG PRENO.

“Kuya! Ang bilis!”

“Relax lang! Hawak lang kayo!”

Sumakit ang dibdib ko sa kaba pero kailangan kong kumilos. Binaba ko sa mas mababang gear, hinampas ko ang katawan ng jeep sa gilid para bumagal. Umalingawngaw ang sigawan, may batang umiiyak, may pasaherong nagdadasal.

Ilang pulgada bago ang poste—huminto kami.

Ilang pulgada lang ang pagitan ng buhay at kamatayan.

Pagbaba ng huling pasahero, bumigay ako. Umiyak ako mag-isa sa loob ng jeep. Hindi dahil sa takot—kundi dahil sa pakiramdam na wala na akong halaga. Kahit ang jeep na pinaghuhugutan ko ng lakas, pinapahiya na rin ako.

Kinabukasan, sinabi ko kay Father Benjo: “Kung kinuha na lang sana ako kagabi…”

Pero umiling siya. “Kung hindi ka kinuha, Celso… may dahilan.”

Hindi ko alam kung ano ‘yon. Pero may nangyari kinagabihan na nagpabago ng lahat.

Tahimik ang kwarto namin. Mia—anak kong panganay—pagod na pagod at tulog na tulog. Ako naman, nagbibilang ng barya para sa renta.

Tumawag si Edwin mula sa Norway.

“Pa… nasa lupa na ako. Promoted ako. At pa… ikakasal na po ako.”

Parang biglang huminto ang orasan.

At lalo pa.

“Pa… gusto ko kayong dalawa ni Ate Mia na nandoon. Pero kung isa lang ang pwede… ikaw na lang, Pa. Ikaw ang gusto kong makita.”

Nanlamig ako. Naghalo ang saya at takot. Ako? Sa Norway? Ako? Sa eroplano?

“Ako na ang bahala sa ticket mo,” sabi niya. “Kailangan ko kayo. Pa… gusto kong may magulang na maglalakad kasama ko sa kasal ko.”

Hindi ko napigilang mapahawak sa mukha ko. Parang may humahawak na tali sa dibdib ko at hinihila ako pataas. Hindi para sa pangarap ko noon… kundi para sa anak ko ngayon.

Hindi ako agad nakasagot.

“At Pa,” dagdag niya, “hawak ko na ang ticket. Sa pangalan mo.”

Para akong nilunod ng emosyon.

Ako?

Sasakay ulit ng eroplano?

Kinabukasan, buong barangay ata nalaman ang balita. Si Jun Ricks, si Aling Felly, pati si Mia—lahat sila pumalibot sa akin.

“Pa,” sabi ni Mia, “tatay ka. Hindi mo kailangan ng magarang damit para maging proud si Kuya.”

At sa unang beses, hindi ko na kayang tanggihan.

Pumila kami para sa passport. Umupo ako sa DFA nang ilang oras. Napagod. Nainip. Pero naaalala ko ang boses ni Edwin: “Pa… kailangan kita dito.”

Sa isa sa mga gabing nagpapahinga kami, may dumaan na eroplano. Kumislap ang ilaw nito sa kalangitan.

Pa, sabi ni Mia, “baka yan na ang sasakyan mo.”

Hindi ko agad sinagot. Pero sa loob-loob ko, may bumulong.

Baka nga.

Dumating ang araw.

NAIA Terminal 3.

Para akong batang first time pumasok sa amusement park. Ang lamig ng hangin, ang taas ng kisame, ang dami ng taong hindi ko kilala. Suot ko ang puting polo, pantalon, at coat na binili namin sa ukay-ukay.

Hinawakan ko ang tiket ko.

Nakasulat doon ang pangalan ko.

Tunay. Totohanan.

Ako.

Si Celso Jimenez.

Hindi piloto.

Hindi propesyonal.

Pero tatay.

At sa unang beses matapos ang napakaraming taon, hindi lang ako tumingin sa eroplano dahil sa pangarap ko noon… kundi dahil may pupuntahan ako ngayon.

Isang misyon.

Isang kwento na hindi pa pala tapos.

At sa pag-angat ng eroplanong sasakyan ko, naramdaman ko ang isang bagay na matagal ko nang hindi nararamdaman—

Pag-asa.

At pag-angat kong iyon… hindi lang para sa langit.

Kundi para sa anak ko.

Para kay Lorna.

At para sa sarili kong matagal kong iniwang pangarap na, sa wakas, humihinga ulit.