“May mga yakap na kayang magbukas ng mga pintong matagal mong isinara—at minsan, doon nagsisimula ang pinaka-mapanganib na katotohanan.”

Nagsimula ang lahat sa isang malamig na gabi ng Nobyembre, isang gabing akala ko’y karaniwan lang tulad ng mga nakasanayan ko sa opisina. Ako si Miguel. Walong taong gulang. At sa paningin ng mundo, isa lang akong batang naghihintay sa tatay kong janitor habang gumagawa ng homework sa sahig ng isang hallway na masyadong kinis para sa katulad naming mahirap.

Pero ang hindi alam ng kahit sino sa Villerial Industries ay iyon ang gabing nagbukas ng pinto sa isang lihim na pilit na tinatago ng panahon—isang lihim na hahatak sa akin, sa tatay ko, at sa pinakamakapangyarihang lalaking nakilala ko, patungo sa isang mundong puno ng panganib, pagtataksil, at hindi inaasahang ugnayan.

Habang nagsusulat ako ng math homework ko sa kwaderno, ramdam ko ang lamig ng aircon na parang nagyeyelong ihip ng hangin mula sa bundok. Nasa executive floor kami, lugar ng mga taong nakasuot ng mamahaling barong, ng mga mukhang lagi nalang galit o nagmamadali, at ng mga sapatos na hindi man lang marunong madumihan.

Gabi na at may board meeting tungkol sa estate planning. Sabi ni Tatay, importante raw iyon. Parang pinag-uusapan doon kung kanino mapupunta ang mga bagay na iiwanan ng isang taong mayaman kapag tumanda na nang husto. Hindi ko naman masyadong maintindihan, pero naintindihan ko na may kinalaman iyon kay Don Arturo, ang may-ari ng buong kumpanya.

At nang bumukas ang pinto ng conference room, doon nagbago ang buhay ko.

Pinasok namin ang loob para maghatid ng tubig at kape. Nakayuko ako, mabagal ang bawat hakbang. Sinusubukan kong huwag gumawa ng kahit anong tunog. Pero nang ilapag ko ang tray, nadulas nang bahagya ang isang baso… at iyon ang tunog na nagpatigil sa buong silid. Para bang naging gunting ang tunog ng salamin na pumunit sa katahimikan.

Mabibigat ang tingin nila. Mapupungay pero matatalas. Para akong maliit na hayop na nabangga ng headlights sa gitna ng kalsada.

At nang nagsalita si Don Arturo—malakas, matalim, at puno ng galit—para akong nadurog.

Tinawag niya akong abala.

Tinawag niya akong walang breeding.

At ang pinakamasakit sa lahat, tinawag niya akong hindi nararapat sa mundong pinapasukan ng mga tulad niya.

Naramdaman kong nanginginig si Tatay. Nakayuko siya sa likod. Para siyang nilalamon ng kahihiyan. Pero may kung anong gumalaw sa dibdib ko na hindi ko maipaliwanag.

Lumapit ako kay Don Arturo.

At bago pa man ako mapigilan, niyakap ko siya nang mahigpit.

Hindi dahil sa tapang.

Hindi dahil sa lakas ng loob.

Kundi dahil sa isang pakiramdam na hindi ko alam kung saan galing, parang may boses na bulong lang sa tainga kong nagsasabing: yakapin mo siya.

“Tatay… huwag po kayong magalit,” sabi ko, kahit hindi ko alam bakit ko nasabi iyon.
“Mahal ko po kayo.”

At doon nagsimula ang lahat.

Para siyang binuhusan ng malamig na tubig. Unti-unting lumambot ang mukha niya, at nakita kong nanginginig ang kamay niyang dati’y mahigpit at galit. Para siyang nakakita ng multo. O alaala.

Nang palabasin kami, hindi ko alam ang ibig sabihin noon. Hindi ko alam ang bigat ng mga salitang sinabi ko. Bata lang ako. At hindi ko alam na sa simpleng yakap ko, may mga taong magagalit, maiinggit, at magsisimula ng isang planong sisira sa lahat.

Kinabukasan, nag-iba ang kilos ni Don Arturo. Nakatingin siya sa malayo habang umiinom ng kape. Para bang may hinahanap. O may inaalala.

At nang tawagin niya si Tatay para kausapin, doon nagsimulang kumapal ang ulap sa paligid naming dalawa.

Marami siyang tinanong.

Marami siyang gustong alamin.

At para bang may takot at pag-asa sa loob ng mga mata niyang kaytagal nang walang nakaharap kundi pera, negosyo, at mga taong hindi niya mapagkatiwalaan.

Hindi ko alam noon, pero unti-unti niya kaming binibigyan ng puwang sa isang mundo na hindi para sa tulad naming mag-ama.

At hindi iyon nagustuhan ng mga taong nanonood sa trono niyang nakalatag sa gitna ng yaman at kapangyarihan.

Sa likod ng mga pinto, lumilikha na pala sila ng plano. Isang planong idedeklarang wala nang kakayahan ang matanda. Na papalitan siya. Na kukunin nila ang lahat.

At ako, isang batang nagmamahal lang nang tahimik, ay naging unang pirasong kailangang alisin sa larong iyon.

Habang lumilipas ang mga araw, napansin kong dumadalas ang bulungan. Dumadalas ang titig nila sa akin. At minsan, naririnig ko kahit hindi ko sinasadya—
“Bakit biglang naging malapit si Tito sa batang iyon?”
“May kinalaman ba sila sa nakaraan?”
“Kailangan nating kumilos bago mahuli ang lahat.”

Hindi ko alam ang ibig sabihin noon. Pero naramdaman ko ang lamig. Ang lalim. Ang panganib.

Minsan, habang naghihintay ako kay Tatay, nakita ko silang pumasok sa isang silid na nakasara ang pinto. Tahimik. Seryoso. At may bitbit na folder na parang takot silang mahulog sa maling kamay.

At hindi ko alam na ang maling kamay ay ako.

Isang gabi, habang kumakain kami ng pritong galunggong sa maliit naming apartment, sinabi ko kay Tatay ang narinig kong usapan. At doon nagsimulang mabuo ang pader ng pangamba sa pagitan namin.

Nakita kong natulala siya.

At kinabukasan, alam kong may malaki nang nagbabago.

Nagkita sila ni Miss Elre, ang sekretarya ni Don Arturo. At doon lumabas ang totoo—mga dokumentong pineke, mga lagdang kinopya, mga medikal na report na hindi totoo. Lahat gawa para maagaw ang kapangyarihan.

At kami ang unang makakatikim ng panganib kung sakaling malaman nila ang nalaman namin.

Habang pinapakinggan ko silang nag-uusap, ang tibok ng puso ko’y parang martilyong walang humpay. Bata ako, oo. Pero nararamdaman ko ang bigat ng hinaharap namin. Para kaming humawak sa apoy.

At hindi ko alam kung paano kami makakaligtas.

Isang gabi, nakita kong umiiyak si Tatay habang inaayos ang lumang padlock ng storage room. Tinago niya ang mga dokumentong iyon na parang buhay namin ang nakasalalay. At sa bawat pag-ikot ng susi, nararamdaman kong mas lumalapit kami sa isang panganib na hindi ko maintindihan.

Hanggang isang araw, biglang nagbago ang tingin sa akin ni Don Arturo. Mas malambot. Mas puno ng tanong. At minsan, nakikita kong umiikot ang tingin niya sa mukha ko para bang hinahanap ang mukha ng isang taong matagal na niyang namimiss.

At doon ko naramdaman ang kakaibang bigat sa dibdib ko.

Bakit ganoon ang tingin niya?

Bakit ganoon ang pakiramdam ko?

At bakit pakiramdam ko… may koneksiyong hindi ko maunawaan sa pagitan namin?

Isang hapon, naglakad kami ni Tatay palabas ng building. Hawak ko ang kamay niya, mahigpit. Parang natatakot akong mawala siya sa mundong puno ng taong gustong sumira sa amin.

Nilingon ko ang gusali.

At doon ko nakita si Don Arturo nakatayo sa taas, sa likod ng salamin. Nakatingin sa amin. Tahimik. Malayo ang tingin. Pero puno ng isang tanong na hindi niya masabi.

Parang tinatawag niya ako.

Parang may hinihingi siya.

At parang gusto niyang sagutin ko ang tanong na hindi ko alam kung paano dapat sagutin.

At nang gabi ring iyon, sa unang pagkakataon, hindi ako nakatulog.

Dahil may pakiramdam akong—
hindi pa tapos ang lahat.
Na ang yakap ko noon, ang simpleng salitang binitawan ko,
ay magbubukas ng pintong hindi ko kayang isara.

At ang lihim na matagal na nilang inilihim…
ay lihim ko rin pala.

At doon magsisimula ang nakakatakot na katotohanan—
na ako ang susi sa lahat.
At wala nang atrasan.

At ito… ang simula ng kwento ko.