“May mga sugat na hindi nakikita, ngunit minsan, ang pinakamalakas na sigaw para sa katarungan ay nagsisimula sa katahimikan.”

Hindi ko alam kung paano sisimulan ang kwentong ito, pero kailangan kong ilabas ang lahat. Bawat sandali ng aking buhay ay puno ng hiwaga, takot, at trahedya, at ngayon, handa na akong isalaysay ang lahat bilang sarili kong kwento—ang kwento ni Lunas.

Nagsimula ang lahat sa isang malamig at maaliwalas na umaga, ngunit sa halip na dala nito ay kapayapaan, may dala itong panginginig sa aking katawan. Ang malamig na tubig ang unang bumungad sa akin. Gumapang mula sa aking mga paa, umaakyat sa aking mga binti, at yakap ang buong katawan ko na tila isang pamilyar na kalaban. At pagkatapos nito, naramdaman ko ang bigat—isang kamay na bakal na nakadiin sa likod ng aking ulo.

Walang awa akong itinutulak pababa sa pusod ng swimming pool ng aming mansyon. Sinubukan kong pumalag. Iginagalaw ko ang aking mga braso at binti, ngunit parang mga laruang basahan lamang ang mga ito laban sa lakas ni Lazaro, ang aking asawa. Ang mga bula ng hangin na kumakawala sa aking bibig ay tila mga huling salita na hindi ko maiparating. Mga huling dasal na nalunod sa klorinadong tubig.

Sa itaas, nagpapatuloy ang kasiyahan. Ang tawa ng mga bisita at tugtog ng banda ay umaabot sa akin, ngunit sa ilalim ng tubig, tila basag at malayo. Isang malupit na saliw sa aking napipintong kamatayan, habang ang makukulay na ilaw mula sa mga parol sa hardin ay sumasayaw sa ibabaw ng tubig, nag-iiwan ng magulo ngunit magandang tanawin sa aking paningin.

Habang nauubos ang hangin sa aking baga at nagsisimulang manlabo ang aking paningin, isang alaala ang biglang lumitaw. Nasa dalampasigan kami noon ni Lazaro, magkahawak-kamay, pinapanood ang paglubog ng araw. Hinaplos niya ang aking pisngi at sinabi, “Ikaw ang hininga ko, Lunas. Sa araw na mawala ka, para na rin akong namatay.” Ang alaala ay init ng araw noon, ngunit ngayon, isa na lamang itong malamig na patalim na sumasaksak sa aking puso. Ang lalaking nangakong hininga ko ay ngayon ang pumapatay sa akin.

Isinuko ko ang laban. Itinigil ko ang pagpalag. Hinayaan kong yakapin ako ng dilim at malamig na tubig. Ngunit biglang nawala ang bigat sa aking ulo. Isang pares ng mas maliit at payat na kamay ang humila sa akin palabas ng tubig. Naramdaman ko ang pag-angat ng aking katawan at ang unang hangin na pumapasok sa aking baga. Masakit at magaspang, ngunit ito ay hininga ng buhay. Kasabay ng pag-ubo ko ng tubig, idinilat ko ang aking mga mata. Isang malabong mukha ang nakita ko—si Yaya Malaya, aming kasambahay.

Basang-basa at tigmak sa luha ang kanyang mga mata. “Diyos ko, Lunas, anak,” bulong niya. Ang kanyang boses ay basag sa pag-iyak at takot. Hindi ko na maalala ang mga sumunod na sandali. Ang pagkaladkad sa akin palayo sa pool, ang pagbalot sa akin ng kumot, at ang mabilis na pagpasok sa loob ng luma at umuong na sasakyan—lahat ay pira-pirasong alaala lamang.

Naamoy ko ang kalawang at luma, malayo sa amoy ng mga mamahaling sasakyan ni Lazaro. Ang huling narinig ko bago tuluyang nawalan ng malay ay ang nanginginig na tinig ni Yaya Malaya na nagdarasal habang pinapatakbo ang sasakyan. Palayo sa mansyon, palayo sa impyerno.

Pagmulat ko ng mata, puting kisameng gawa sa kahoy ang bumungad sa akin. Isang maliit at simpleng silid, kama ay kawayan, bintana gawa sa kapis. Naririnig ko ang lagaslas ng mga alon at ang huni ng mga ibon. Nasaan ako? Patay na ba ako? Ito ba ang langit o isang panibagong uri ng impyerno?

Pumasok si Yaya Malaya, may dalang mangkok ng mainit na sabaw. Ang kanyang mukha ay puno ng pag-aalala, ngunit sa likod nito ay may bagong tigas. “Lunas,” sabi niya, halos pabulong, “patay ka na. Nalunod ka sa sarili mong pagpapakamatay.” Napuno ng pagkalito ang aking isip. “Ano ibig sabihin nito, Yaya?” tanong ko. Hinawakan niya ang aking kamay, nanginginig ngunit mahigpit ang hawak. “Ito na ang pagkakataon mong mabuhay muli,” mariin niyang sabi. “Kailangan mong malaman ang katotohanan, at kailangan mong ipagtanggol ang sarili mo.”

Lumipas ang ilang araw sa maliit na bahay sa tabi ng dagat. Ang alat sa hangin ay unti-unting nililinis ang amoy ng klorina sa aking alaala. Sa gabing iyon, kasama si Yaya Malaya, nagsimula akong maghilom sa pisikal na sugat. Ngunit ang mga sugat sa aking puso at kaluluwa—iyon ay iba pang kwento.

Isang umaga, tumayo ako sa harap ng luma at may kalawang na salamin. Tinitigan ko ang aking repleksyon: mga pasa sa leeg at braso, guwang sa mga mata, isang bakanteng espasyo kung saan dating nakatira ang tiwala at pag-ibig. Nakita ko ang aking mahabang buhok, na dati’y hinahaplos ni Lazaro bilang simbolo ng aking pagsunod. Ang galit na kumitil sa akin ay nagbigay sa akin ng tapang. Kinuha ko ang gunting na ginagamit ni Yaya Malaya sa pananahi. Lagutok! Lagutok! Isa-isang nahulog sa sahig ang mga hibla ng aking nakaraan. Pinutol ko ito hanggang sa maabot ang balikat. Maikli, magulo, hindi perpekto. Ngunit sa wakas, para sa unang pagkakataon sa maraming taon, ito ay akin.

“Hindi na ako tatakbo, Yaya,” sabi ko habang naglalakad kami sa dalampasigan. “Hindi sapat na buhay ako. Kailangan niyang pagbayaran ang ginawa niya.” Hinawakan niya ang aking kamay, alam niya ang bigat ng aking desisyon. Simula noon, determinadong ilantad ko ang kasamaan ni Lazaro at ng mga anino sa likod niya.

Ang Valley Esmeralda ay hindi ordinaryong subdivisyon. Sa tuktok ng pinakamataas na burol, nakatira si Diwa Monteverde, o mas kilala bilang Mrs. Dewa Silang, asawa ni Armando, CEO ng Monteverde Industries. Isang hapunan sa kanila ay perpektong dula: mesa puno ng mamahaling pagkain, ilaw ng aranya, alak na higit pa sa buwan ng sahod ng isang ordinaryong tao.

Ngunit sa likod ng ngiti ni Diwa ay isang utak na kayang patakbuhin ang imperyo. Sa kabila ng pagiging asawa, siya ang tunay na may kontrol sa negosyo. Nilalantad niya ang daloy ng pera na ninanakaw mula sa kanilang subsidiary at ipinapasa sa mga shell corporation. Ang huli niyang natuklasan: isang malaking halaga na inilipat kahapon lamang kay LB—Lazaro Bacunawa, ang nag-iisang stockholder ng korporasyong multo.

Habang sinusuri ni Diwa ang datos, may pumasok na si Armando, ngunit hindi alam ang tunay na ginagawa niya. Isa siyang babaeng matalino, mapagmatyag, at hindi natitinag ng kahit sino. Ang lahat ng ebidensya ay nakalatag sa kanyang harapan. Ang lahat ng kasamaan ni Lazaro ay nasa kanyang mga kamay upang ilantad.

Sa maliit na bahay sa tabing-dagat, ako rin, Lunas, ay nagplano. Ang aking pagbabalik ay hindi lamang para mabuhay muli, kundi para bumangon at ipagtanggol ang sarili. Ang sugat sa aking katawan ay unti-unting gumaling, ngunit ang galit at determinasyon ay lumalakas araw-araw. Hindi ako magiging biktima muli. Ang bawat hakbang ko ngayon ay may layunin: ang katarungan.

At sa wakas, ang dating babae na sunud-sunuran, ang babaeng nalunod sa pagmamahal at takot, ay bumangon. Hindi para lamang sa sarili, kundi para sa lahat ng taong biktima ng kasamaan ni Lazaro. Ang laban ay hindi natapos sa tubig; nagsimula ito sa puso at isip ko. At ito ay patuloy na lalaban hanggang sa ang lahat ng kasamaan ay mailantad at ang katotohanan ay maghari.