“May mga sikretong matagal nang nakalibing—at kapag sinubukan mong kalikutin, may kapalit na hindi mo kayang takasan.”

Ako si Mico, at ang kwentong ikukuwento ko ngayon ay hindi ko kailanman inakalang mangyayari sa totoong buhay ko. Isang gabi lang ang kailangan para mabago lahat—ang pananaw ko, ang takot ko, pati ang pag-unawa ko kung hanggang saan ang kayang gawin ng tao kapag desperado.

Kinabukasan lang, paggising ko, naisip ko pa ring baka panaginip lang ang lahat. Pero hindi. Totoo ang bawat piraso ng gabing iyon.

At nagsimula ang lahat habang inaantok pa ang buong baryo.

Naglalakad ako pauwi galing overtime nang dumaang bigla si Ate Lani, kapitbahay namin na palaging may dalang kuwento tungkol sa kung sinu-sino. Pero ngayong gabi, kakaiba ang itsura niya—namumutla, parang may ikinakatakot.

“Mico…” tawag niya, sabay hawak sa braso ko. “Nakita mo ba si Aling Belen? Hindi pa umuuwi.”

Napakunot ako ng noo. “Sa tindahan niya? Hindi ba lumabas?”

“Hindi,” sagot niya, nanginginig pa ang mga daliri. “May nagsabi… may sumigaw daw ng tulong sa may likod ng bahay niya, pero pagdating nila… wala na.”

Naparinig ko pa ang pintig ng dibdib ko. “Baka naman naiwan sa kamag-anak?”

“Hindi ganun ‘yon,” bulong niyang mababa. “May mga narinig daw na yabag. Mga yabag na hindi sa tao.”

Napatawa ako ng mahina, pilit tinatago ang kaba. “Ate, madaling-araw na. Baka—”

“Hindi ka naniniwala?” tumataas na ang boses niya. “Ikaw na mismo ang tumingin! Hanggang ngayon, bukas ang ilaw sa loob ng bahay ni Belen, pero wala siyang anino.”

Sa tono ng boses niya, alam kong hindi lang takot sa kwento ang meron siya—may nakita siyang hindi niya kayang ipaliwanag. At kahit pilitin kong maging kalmado, may kakaibang lamig na gumapang sa batok ko.

Nakita ko mula sa malayo ang bahay ni Aling Belen—ang bintana, nakabukas. Ang ilaw, kumikislap na parang nauupos. Pero ang pinaka­kinikilabutan ako? May naririnig akong halos pabulong na tunog mula sa loob—tunog na parang paghinga ng isang taong pagod… pero hindi siya humihinga nang normal. Mabagal. Mabigat. Malalim.

“Sigurado ka bang—”

Pero bago ko pa matapos, may sumigaw.

“Mico!”

Si Jay, kumpare ko, tumatakbo papunta sa amin. “’Tol, may nakita kami ni Art sa ilog. Parang katawan!”

Halos nanigas ang tuhod ko.

“Babae,” dagdag niya. “At may hawak na tela. Tela na parang galing sa damit ni—”

Hindi niya tinapos. Pero alam naming pareho kung sino ang tinutukoy niya.

Nagmamadali kaming tumakbo papunta sa ilog. Ang dilim ng paligid, parang may kumakain sa liwanag ng buwan. Pagdating namin sa pampang, nakahawak si Art sa isang kahoy at nakatingin sa tubig na parang may tinatalunton.

“Tingnan n’yo,” sabi niya.

May lumulutang.

Hindi buong katawan—braso lang. Puting-puti, malamig, at halatang ilang oras na sa tubig. Pero ang nakakakilabot? Nakakapit ang braso sa isang piraso ng tela.

Tela na kulay dilaw.

Tela na suot ni Aling Belen noong hapon.

Para akong nanlamig. “Hindi ‘to pwede. Baka may ibang may suot na ganito—”

“Mico,” putol ni Jay. “May tumawag sa barangay kanina. May nakitang paa sa may damuhan sa likod ng bahay niya.”

Parang bumigat ang hangin. Para akong hinihila pababa.

“Hindi puwedeng hayaan natin ‘to,” sabi ko. “Kailangan natin tumingin.”

Habang naglalakad kami pabalik sa gilid ng bahay ni Aling Belen, mas lalo akong kinakabahan. Mula sa di-kalayuan, parang may gumagalaw sa likod ng halamanan. Hindi sigurado kung tao ba o hayop. Pero mabigat ang bawat yabag nito—kaluskos, kasunod ang parang humihingal na tunog.

“W-wala bang taga-barangay?” tanong ni Art, halos pabulong.

“Papunta raw,” sagot ni Jay. “Pero matagal pa. Ang sabi nila, huwag daw tayong papasok.”

“Huwag daw tayong pumasok,” ulit ko, pero nakatitig ako ngayon sa bukas na bintana. Sa kumikislap na ilaw. Sa aninong minsan ay parang may dumadaan.

“Mico,” sabi ni Jay, hawak ang braso ko, “’wag mong sabihin papasok ka.”

Pero may naririnig akong kakaiba mula sa loob.

Pamilyar.

Mahina.

Parang boses.

At ang mas nakakatakot?

Parang tinatawag ang pangalan ko.

“Mico…”

Nanigas ako.

“Mico… tulungan mo ko…”

Kailangan kong umamin: sa sandaling iyon, hindi takot ang nangingibabaw sa akin—kundi galit. Sino man ang nandoon sa loob… ginagamit ang boses ni Aling Belen. Ginagamit para akitin kami.

At hindi ako papayag na manahimik lang.

“Jay, bantayan n’yo ang paligid,” sabi ko. “Papasok ako.”

Si Art, halatang nanginginig. “Sigurado ka ba?!”

“Kung may tao sa loob—kailangan nating malaman.”

Hindi pa nila ako napipigilan, naitulak ko na ang pinto.

At doon nagsimula ang parte ng gabing hindi ko malilimutan habang buhay.

Pagpasok ko, halos hindi ako makahinga. Mabigat ang hangin, parang may amoy na metal at nabubulok na kahoy. Ang sahig, basa. May bakas ng putik. Mga yapak na paikot-ikot.

At ang ilaw, kumikidlat-kidlat na parang lumalaban.

“Aling Belen?” tawag ko. “Nandito po ba kayo?”

Walang sumagot.

Pero sa dulo ng sala, may pintong bahagyang bukas. Mula roon, may lumalabas na tunog.

Isang tunog na parang… paggapang.

Unti-unti akong lumapit.

Pinakikiramdaman ang bawat hakbang.

At nang tuluyan kong itulak ang pinto—

Pssshhhh.

Biglang may nahulog na parang mabigat mula sa kisame.

NAPASIGAW ako.

Isang malaking bungkos ng mga tuyong dahon… pero sa gitna nito, may nakasiksik na piraso ng tela at buhok.

Buhok na kulay abong puti.

Buhok ni Aling Belen.

Umurong ako, mabilis, at tumama ang likod ko sa mesa. May bumagsak. Isang notebook. Nakasulat:

“Huwag kayong magpapasok ng hindi kumakatok.”

Napakapit ako sa mesa. “Ano ‘to…?”

Pero bago pa ako makagalaw, biglang may kumalabog mula sa kusina.

Malakas. Parang may nabangga.

At kasunod noon—isang boses.

Pero hindi na boses ni Belen.

Malalim.

Mababa.

At may halong galit.

“Umuwi ka na…”

“Mico!” Sigaw ni Jay mula sa labas. “May gumagalaw sa may likod!”

Tumakbo ako palabas, at pagdating ko sa likuran ng bahay, nakikita ko sila—si Jay at Art, nakatayo pero hindi makagalaw, nakatingin sa damuhan.

“’Tol…” bulong ni Jay. “T-tumingin ka.”

Dahan-dahan kong nilingon ang direksyong tinitingnan nila.

At doon ko nakita.

Isang pares ng paa.

Hindi gumagalaw.

Nakasiksik sa mga damo.

At nakasuot ng paldang dilaw.

“H-hindi totoo ‘to…” bulong ko.

Pero habang papalapit ako, may nangyaring hindi namin inaasahan.

Yung paang akala naming wala nang buhay…

Biglang GUMALAW.

At hindi basta galaw.

Parang hinahatak paatras.

Parang may nakapulupot dito mula sa ilalim ng lupa.

“Takbo!” sigaw ko.

Tumakbo kami pabalik sa liwanag ng kalsada. Halos hindi ako makahinga. Ang dibdib ko, parang babagsak. Pero nang huminto kami, nanginginig pa rin ang tuhod ko.

“Mico… ano ‘yon?” tanong ni Art, nangingilid ang luha.

Hindi ko alam.

Pero alam kong hindi ‘yon tao.

Hindi rin hayop.

At ang pinaka­kinakatakutan ko?

May iniwan itong bakas sa lupa.

Hindi paa.

Hindi anino.

Kundi marka ng paggapang—mahaba, malalim, at paikot… parang hinahanap niyon ang susunod na hahawakan.

At mas masama pa—

NAGSISIMULA iyong magtungo papunta sa direksyon namin.

Dumating ang barangay. Tinanong kami. Dinala nila kami sa ilaw, sa maingay na lugar, sa pamilyar na tunog ng tao.

Pero kahit surrounded na kami ng mga buhay, hindi ko pa rin makalimutan ang tunog na narinig ko sa loob ng bahay.

At ang boses na tumawag sa pangalan ko.

Kinabukasan, ipinabalita na:

“Hindi bangkay. Mannequin lang ang nakita sa ilog.”

“Hindi paa. Manika lang ang nakuha sa damuhan.”

Pero kami?

Lahat kami?

Alam namin ang totoo.

Hindi man nila aminin, nakita ko sa mukha nina Jay at Art ang parehong pangamba:

May gumagalaw sa gabi. At hindi iyon basta kuwento.

At ang bahay ni Aling Belen…?

Kinabukasan, biglang sinabing umalis daw siya ng probinsya.

Hindi nagpaalam.

Hindi nag-iwan ng kahit ano.

Pero sa mesa ng bahay niya, may natitirang isang pirasong papel.

Iniabot iyon ng barangay sa akin kasi ako raw ang huling pumasok sa bahay.

At nang buksan ko…

Nanigas ang buong katawan ko.

Isang pangalang nakasulat.

Malinis.

Diretso.

Parang pangalan sa attendance sheet.

“MIC0.”

Sa ilalim, may isa pang linya:

“Kung ano ang nakita mo—babalikan ka n’on.”

At sa mismong huling gabi bago ako makatulog…

May kumatok nang dalawang beses sa pintuan namin.

Pero paglabas ko?

Walang tao.

Wala kahit sino.

Ngunit sa lupa—

May marka ng paggapang.

Parehong-pareho sa nakita namin.

At papunta…

deretso…

sa pintuan ko.

At doon ko naramdaman:

Hindi pa tapos ang gabing iyon.
Hindi pa nagsisimula ang tunay na bangungot.