“May mga sandaling pipiliin mong mawala ang trabaho kaysa mawala ang sarili mo.”

Ako si Nerio Alvarado, at sa likod ng Luneta Crest Medical Center ko unang natutunan na hindi lahat ng maruming bagay ay kayang linisin ng tubig at mop.

Maalinsangan ang hangin doon, sa bahaging hindi naaabot ng malamig na aircon ng lobby. Doon umiikot ang totoong buhay ng mga hindi nakikita sa litrato ng ospital. Amoy chlorine, basang karton, lumang tela ng mop. Sa bawat hakbang ko sa corridor na iyon, dala ko ang bigat ng oras at takot na baka may maiwang bakas, kahit gaano kaliit, na pwedeng maging dahilan para mawala ang lahat sa akin.

Nakayuko ako sa sahig, hinahabol ang huling guhit ng dumi sa ilalim ng metal na upuan. Mabagal akong gumalaw, hindi dahil tamad ako kundi dahil sanay akong siguraduhin na walang matitira. Sa isip ko, ang maliliit na bagay ang madalas nagliligtas sa mas malalaking problema. Kung walang kalat, iwas dulas. Kung iwas dulas, iwas reklamo. Kung iwas reklamo, iwas tanggal.

“Kuya Ner, ang linis na niyan.” biro ni Berto Laksamana, isang orderly na dumaan na may dalang karton ng gloves at gauze.

Ngumiti ako, yung ngiting pagod na maraming tinatago. “Kapag sinabi mong malinis na, doon ako lalo kinakabahan.” sagot ko. Kasi minsan, yung pinakamaliit na talsik, yun pa ang bumabagsak sa akin.

Natawa siya at umalis. Naiwan akong pinipiga ang basahan, iniisip ang sobre sa locker area. Isang maliit na sobre na lagi kong tinitingnan tuwing break. Hindi pera ang laman. Papel lang. Sulat-kamay. Tuition balance ni Mika, kapatid kong babae. Kumakapit siya sa scholarship pero kulang pa rin. Sa tuwing iniisip ko iyon, parang may utang akong binabayaran hindi lang sa eskwelahan kundi sa sarili kong mga pangarap na hindi ko natapos.

“Kuya, break ka na ba?” tanong ni Nurse Reya habang dumadaan. Bago pa lang siya pero may mata siya para sa mga tahimik na tao.

“Sandali pa.” sagot ko. “Baka magalit si Ma’am Paulin.”

Parang tinawag ang pangalan, lumabas ang head nurse. Maayos ang buhok, disiplinado ang tindig. “Nerio,” tawag niya. “Siguraduhin mong dry ang corridor. Maraming visitors mamaya.”

“Opo, Ma’am.” mabilis kong sagot. Naglagay ako ng caution sign, parang panangga laban sa lahat ng pwedeng mangyari.

Bago umalis si Reya, bumulong siya sa akin. “Kuya, ingat ka. May hinahanap na naman daw na butas si Sir Danton.”

Ngumiti ako, pero alam kong nag-iba ang mga mata ko. Sanay na ako. Si Danton Kintanar ang tipo ng taong kayang magtanggal ng buhay gamit ang isang memo. Lalo na sa mga katulad kong contractual, walang kapit, walang pangalan.

Habang nagmomop ako, lumapit si Ramil, ang guard. “Nerio, may bisita sa waiting area. Yung bata na lagi mong kinakausap.”

Napahinto ako. Hindi ko na kailangang itanong kung sino. Alam ko na. Si Liora.

Paglapit ko, nakita ko siyang nakaupo sa upuang masyadong mataas para sa kanya. Nakalawit ang paa, hawak ang kupas na stuff toy. Maputla ang pisngi pero pilit na ngumingiti.

“Kuya Ner.” mahina niyang tawag.

Lumuhod ako para magkapantay kami. “Liora, andito ka na naman. Kumusta ka? Nakakain ka na ba?”

Umiling siya. “Masakit po tiyan ko.”

Tumingin ako kay Nena, ang yaya niya. Kita ko ang takot sa mata niya. “Kanina pa po kami dito.” sabi niya.

“Tatawag ako ng nurse.” sabi ko.

Hinila niya ang manggas ko. “Huwag. Huwag ka masyadong mag-ingay.”

Hindi ko maintindihan ang takot niya, pero sanay akong rumespeto. Inabutan ko si Liora ng tubig. Nanginginig ang kamay niya habang umiinom.

“Kuya, bakit po kayo laging nandito?” tanong niya bigla. “Hindi po ba kayo umuuwi?”

Sumikip ang dibdib ko. “Umuuwi din. Pero may mga taong kailangan munang tapusin bago umuwi.”

“Parang hero po kayo.”

Napatawa ako, pero masakit. “Hindi ako hero. Janitor lang ako.”

“Janitor pero mabait.” sagot niya, parang iyon na ang pinakamahalagang titulo sa mundo.

Dumaan si Dr. Silas at napansin kami. Tinanong kung matagal na silang naghihintay. Tumango si Nena. Nangako siyang titingin ng slot.

Bago pa man gumaan ang loob ko, narinig ko ang boses na kinatatakutan ko. “Nerio Alvarado!”

Si Danton. May hawak na clipboard, may matang naghahanap ng kasalanan.

“Anong ginagawa mo dito?” sigaw niya. “Hindi ka bayani dito.”

Tahimik akong tumayo. “Break ko po. Naghihintay lang po sila.”

“Diyan nagsisimula ang problema.” sagot niya. “May memo ka na. Isang report lang, tanggal ka.”

Tahimik ang hallway. Bumalik ako sa mop. Pero sa isip ko, bumalik ang isang alaala. Isang batang nahimatay sa kalsada noon. Walang tumulong. Huli na ang lahat. Kaya may pangako ako sa sarili ko. Kapag may batang bumagsak sa harap ko, hindi ako tatalikod.

At dumating ang sandaling iyon.

Napansin kong humihina si Liora. Lumapit ako. “Okay ka lang ba?”

“Kuya, nahihilo po ako.”

Bago pa ako makatawag ng tulong, bumigay ang katawan niya. Nahimatay siya sa harap ko.

Lumuhod ako agad. Sinalo ko ang ulo niya, inayos ang posisyon. “Ramil! Tawag ka ng nurse! Emergency!”

Nagising ang hallway. Dumating si Reya, si Janel, si Ma’am Paulin. May mga nag-alangan dahil walang guardian. May mga nag-isip ng liability.

“Huwag niyo siyang pabayaan.” sabi ko, mas matatag kaysa sa nararamdaman ko.

Dinala namin siya sa ER. Sa gitna ng lahat, dumating ulit si Danton. Sumisigaw, nagbabanta.

“Mas pipiliin ko pang tulungan ang bata kaysa magmop ng sahig habang may namamatay.” sabi ko sa wakas.

Tahimik siya sandali. Pero alam kong hindi doon matatapos.

Matapos ma-stabilize si Liora, tinawag ako sa HR. Incident report. Termination notice. Gross misconduct. Insubordination.

Habang binabasa ko ang papel, naisip ko si Mika. Ang sobre. Ang pangarap.

Pero pinirmahan ko ang dapat kong pirmahan, dala ang isang bagay na hindi nila kayang kunin. Konsensya.

Paglabas ko, bitbit ko ang kahon ng gamit ko. Sa may exit, nandoon si Mika. Nang makita niya ako, alam na niya.

“Tinanggal na ako.” sabi ko.

Umiyak siya. Niyakap ko siya kahit ako ang nawalan.

“Hindi tayo titigil.” sabi ko. “At hindi ko pinagsisisihan.”

Sa labas ng ospital, humampas ang hangin sa mukha ko. Wala na akong uniporme, wala nang ID, wala nang trabaho.

Pero may isang bagay akong sigurado. Sa araw na iyon, pinili kong maging tao.

At kahit kailan, hindi ko iyon ipagpapalit.