Sa gitna ng maiinit na isyu sa pulitika, may mga pangyayaring hindi agad napapansin ng publiko—mga galaw na tahimik ngunit may malalim na epekto sa hinaharap ng bansa. Habang nakatutok ang atensyon ng marami kay Vice President Sara Duterte at sa mga kinahaharap niyang usapin, may isa palang mas malaking kwento na unti-unting nabubuo. Isang “plan B” na posibleng magbago sa takbo ng halalan sa 2028.

Sa mga nakaraang buwan, sunod-sunod ang balitang kinakaharap ni VP Sara: mga imbestigasyon, tanong sa pondo, at lumalakas na oposisyon sa loob at labas ng Kongreso. Para sa marami, tila naging mas mabigat ang kanyang posisyon kumpara noong unang taon niya sa puwesto. Dito nagsimulang umusbong ang mga tanong—kung sakaling maging hadlang ang mga isyung ito sa kanyang ambisyon sa 2028, may nakahanda bang kapalit ang pamilya Duterte?

Ayon sa mga pahayag na lumabas, mismong si VP Sara ang nagsabing may alternatibong plano ang kanilang pamilya. Sa planong ito, hindi siya ang pangunahing tatakbo sa pagkapangulo kundi ang kanyang kapatid na si Davao City Mayor Sebastian “Baste” Duterte. Isang rebelasyon itong ikinagulat ng marami, lalo na’t matagal nang inaakala ng publiko na si Sara na ang huling baraha ng pamilya sa pambansang politika.

Sa unang tingin, tila malayo si Baste Duterte sa pambansang eksena. Mas kilala siya bilang isang tahimik at low-profile na lider sa Davao City. Ngunit sa likod ng katahimikang ito, may malinaw na galaw na nagaganap. Isa sa pinakamalakas na senyales nito ay ang biglaang pagluklok kay Baste bilang lider ng partidong PDP. Para sa mga beterano sa pulitika, hindi ito simpleng pagpapalit ng posisyon—isa itong estratehikong hakbang.

Marami ang nagtaka kung nasaan na si Senator Robin Padilla, na dating prominenteng mukha ng partido. Ayon sa mga ulat, mas pinili raw nitong mag-focus sa kanyang tungkulin bilang mambabatas. Ngunit ang mas mahalagang tanong: bakit ngayon, at bakit si Baste? Sa larangan ng pulitika, bihirang nagkataon lang ang ganitong pagbabago. Karaniwan, may mas malalim na layunin sa likod nito.

Kung susuriin, malinaw ang lohika ng hakbang na ito. Si VP Sara, bagama’t may malakas na base ng suporta, ay kasalukuyang nasa ilalim ng matinding pressure. Ang bawat kilos niya ay sinusuri, ang bawat desisyon ay pinupuna. Sa ganitong sitwasyon, nagiging mahalaga ang pagkakaroon ng “fresh face”—isang Duterte na hindi pa nasasangkot sa mabibigat na isyu sa national level. Dito pumapasok si Baste.

Bilang alkalde ng Davao City, may sapat nang karanasan si Baste sa pamamahala. Ngunit higit pa rito, dala niya ang apelyidong Duterte—isang pangalang may malalim na ugat sa pulitika ng bansa, lalo na sa Mindanao. Sa pag-upo niya bilang lider ng PDP, tila muling nabuhay ang sigla ng mga tagasuporta mula sa Timog. Para sa kanila, hindi pa tapos ang kwento ng pamilya Duterte sa pambansang pamumuno.

Hindi rin maikakaila na may aspeto ng “rebranding” sa nangyayaring ito. Habang si Sara ay nakikita bilang isang lider na dumaan na sa matitinding laban, si Baste ay inihahain bilang mas sariwa, mas tahimik, at mas maingat. Isang lider na maaaring iharap sa publiko bilang alternatibo kung sakaling maging imposible para kay Sara ang tumakbo sa 2028.

Habang papalapit ang susunod na halalan, inaasahang mas magiging malinaw ang mga galaw ni Baste. Ang kanyang mga pahayag, ang direksyon ng PDP, at ang kanyang papel sa pambansang diskurso ay tiyak na susubaybayan. Ang tanong ngayon: handa ba siyang pasanin ang bigat ng pangalang Duterte sa mas malawak na entablado ng pulitika ng Pilipinas?

Para sa mga kritiko, ang ganitong estratehiya ay patunay lamang na determinado ang pamilya Duterte na manatili sa sentro ng kapangyarihan. Para naman sa mga tagasuporta, ito ay simbolo ng paghahanda at pagiging praktikal—kung hindi kakayanin ng isa, may handang pumalit. Sa mundo ng pulitika, ang pagkakaroon ng backup plan ay hindi kahinaan kundi isang anyo ng survival.

Ngunit sa gitna ng lahat ng ito, may mas malalim na diskusyong lumilitaw—ang pagkakaiba ng plano ng tao at ng mas mataas na layunin. Habang ang mga lider ay gumagawa ng mga alternatibong hakbang upang protektahan ang kanilang posisyon, marami ang nagpapaalala na may plano ring higit pa sa pulitika. Isang paalala na ang kapangyarihan ay pansamantala, at ang mga partido at pangalan ay maaaring magbago.

Sa huli, ang kwento ng “Plan B” ng mga Duterte ay hindi lamang tungkol sa kung sino ang tatakbo sa 2028. Ito ay salamin ng mas malawak na katotohanan sa pulitika ng Pilipinas—na ang kapangyarihan ay laging pinaghahandaan, pinoprotektahan, at ipinapasa. Habang abala ang bansa sa paghahanap ng susunod na pangulo, ang tanong ay hindi lamang kung sino ang mananalo, kundi kung anong uri ng pamumuno ang tunay na kailangan ng sambayanan.

Ang tahimik na pag-usbong ni Baste Duterte ay isang paalala na sa pulitika, hindi lahat ng mahalagang galaw ay nasa harap ng kamera. Minsan, ang pinakamalalaking pagbabago ay nagsisimula sa katahimikan.