Sa papalapit na Kapaskuhan, inaasahang mas masigla ang pamimili, mas maraming online transaksyon, at mas aktibo ang komunikasyon ng mga Pilipino. Ngunit kasabay ng kasiyahan, muling nagbabadya ang mga panganib na matagal nang bumabagabag sa bansa—online scams, fake news, at mga isyung may kinalaman sa pondo ng bayan. Ito ang naging sentro ng isang community outreach ride ng Cybercrime Investigation and Coordinating Center (CICC), kung saan diretsahang tinalakay ang mga banta at ang patuloy na laban ng pamahalaan laban sa panlilinlang at katiwalian.

Sa naturang pagtitipon, nakapanayam si Undersecretary Aboy ng CICC, na nagbahagi ng malinaw na larawan kung gaano kalala ang sitwasyon ngayon. Ayon sa kanya, taon-taon ay tumataas ang bilang ng mga Pilipinong nabibiktima ng scam, lalo na tuwing Pasko. Hindi ito simpleng problema ng iilang tao lamang—isa itong pambansang hamon na nangangailangan ng sama-samang pagkilos.

Isa sa pinakakaraniwang reklamo na natatanggap ng CICC ay ang tinatawag na online shopping scams. Maraming kababayan ang nahihikayat ng malalaking diskwento sa social media at pekeng websites. Isang click lang sa maling link, at maaaring maubos ang ipon. Mas masakit pa, kahit sa mga lehitimong shopping platforms, may mga pagkakataong nagkakaroon ng problema sa delivery—may bayad na, pero hindi dumarating ang produkto. Bagama’t mas kaunti raw ang kaso kumpara sa mga tahasang scam, hindi pa rin ito dapat balewalain.

Dagdag pa rito ang patuloy na paglaganap ng text scams na tila sabay-sabay na pumapasok sa libo-libong cellphone. Marami ang nakakatanggap ng mensaheng may alok na promosyon, pa-premyo, o kunwaring abiso mula sa bangko at e-wallet services. Karaniwan, may kasamang link ang mga ito—isang malinaw na babala. Ayon sa CICC, matagal nang ipinagbabawal ng National Telecommunications Commission ang paglalagay ng clickable links sa text messages, ngunit patuloy pa rin itong ginagawa ng mga sindikato.

Sa likod ng mga text scam na ito ay ang paggamit ng mga tinatawag na mobile cell sites o MC devices—mga kagamitang kasya sa backpack at kayang magpadala ng libo-libong mensahe sa isang lugar. Madalas itong iniuugnay sa mga iligal na operasyon, kabilang ang mga konektado sa POGO at online gambling. Kahit pa may mga naitatanggal na links at sites, mabilis din silang napapalitan. Sa ngayon, mahigit 12,000 links na ang naipababa ng CICC, ngunit aminado ang ahensya na tila walang katapusan ang habulan.

Dahil dito, pinag-aaralan ng CICC at ng kanilang parent agency na DICT ang mas matapang na hakbang—ang unti-unting pagtigil o “sunset” ng 2G at 3G signals. Ayon sa kanila, dito kadalasang umaasa ang mga gumagamit ng MC devices. Bagama’t may mga teknikal at panlipunang implikasyon ang hakbang na ito, nakikita ito ng ahensya bilang posibleng solusyon para maputol ang ugat ng text scams.

Ngunit higit sa teknolohiya, binibigyang-diin ng CICC ang kahalagahan ng edukasyon at impormasyon. Kaya malaki ang pasasalamat nila sa mga media practitioners at vloggers na tumutulong sa information drive. Layunin ng outreach na ipaalam sa publiko kung paano makikilala ang scam, paano iiwasan, at higit sa lahat, paano mag-report.

Isa sa mga problemang napansin ng CICC ay ang takot at hiya ng mga biktima. Marami ang pinipiling manahimik kaysa magsumbong, dahil sa pangambang mapahiya o mapagbintangan. Ayon kay Undersecretary Aboy, ito ang nais nilang baguhin. “Kailangan nating ilapit ang serbisyo sa tao,” ani niya. Hindi dapat matakot ang sinuman na humingi ng tulong.

Bilang tugon, patuloy na pinapalakas ang hotline ng CICC. Sa kasalukuyan, may mga pagkakataong kailangang maghintay ang tumatawag dahil sa dami ng reklamo. Ayaw itong mangyari ng ahensya, kaya’t plano nilang palawakin ang threat monitoring center at i-upgrade ang hotline system. Sa susunod na taon, magbubukas din ang isang 24/7 action center sa isang gusali malapit sa MRT—madaling puntahan para sa mga gustong personal na mag-report o makipag-usap sa mga eksperto.

Hindi rin natatapos sa Metro Manila ang plano. May alok na mula sa Cebu para magtayo ng action center sa Visayas, at umaasa ang CICC na masusundan ito sa Mindanao. Layunin nilang maramdaman ng bawat Pilipino, saan mang panig ng bansa, na may gobyernong handang umalalay.

Sa gitna ng usapin tungkol sa cybercrime, napasok din ang mas mabigat na isyu—ang pagbabalik ng pondo kaugnay ng mga alegasyon sa flood control at iba pang proyekto. Ayon kay Undersecretary Aboy, may mga indibidwal nang nagbabalik ng pera, ngunit nilinaw niyang hindi ito awtomatikong nangangahulugang wala na silang pananagutan. Sa halip, maaari silang ituring na state witness, ngunit mananatili ang proseso ng hustisya.

Hindi rin umano pinipili ng gobyerno kung sino ang hahabulin. Walang personalidad o posisyon ang ligtas kung may sapat na ebidensya. Ang mahalaga, ayon sa kanya, ay hindi lamang mabawi ang pera kundi mapreserba ang mga ari-arian upang magamit sa pagbabayad ng danyos at parusa kapag may desisyon na ang korte.

Sa kanyang huling mensahe, naging personal ang tono ni Undersecretary Aboy. Para sa mga sangkot sa mga scam at katiwalian, payo niya ang pag-amin at pagsasauli ng ninakaw. Mas madali raw ang proseso, at mas magaan sa konsensya, kapag hinarap ang pagkakamali kaysa patuloy na magtago o magtanggol ng mali. Para naman sa taumbayan, panawagan niya ang tapang—tapang na magsumbong, magtanong, at manindigan laban sa panlilinlang.

Sa panahong ang isang click o text ay maaaring magdulot ng malaking pinsala, malinaw ang mensahe ng CICC: ang laban kontra scam at katiwalian ay hindi lamang laban ng gobyerno. Ito ay laban ng bawat Pilipino. Sa pamamagitan ng kaalaman, pakikilahok, at pagkakaisa, may pag-asang mapigil ang mga sindikatong umaasa sa takot at katahimikan ng publiko. Sa huli, ang tunay na panalo ay isang bansang may tiwala, seguridad, at pananagutan—lalo na sa panahong dapat ay puno ng pag-asa at hindi pangamba.