I. Ang Apat na Sulok ng Takot
HAPON. Casa Bel Monte. Mainit, matalim.

Kumikilos si Lora Menezes. Payat. Matatag. Nakapusod ang buhok. Hindi pwedeng huminto.

“Lora, Table 6! Follow up! Bilis!” Sigaw ni Gino Alcaraz. Manager. Hawak ang clipboard, sandata.

“Opo, Sir Gino.” Bilis. Galang.

Hindi sumasagot si Lora. Alam niya ang sugal. Trabaho. Kita. Panggamot sa bahay.

Dumadaan si Siena Roldan. Head Waitress. Ngiti: pino, matalim. “Uy, Lora. Huwag kang pabibo. Dito, bawal ang ‘extra’ effort. Baka ikaw pa mapag-initan.”

Hindi siya tumingin. Nagtulak ng cart. Baso. Tubig.

Takot. Hindi sa trabaho. Takot na wala. Takot sa tawag ng ospital. Ang sipag na nakikita nila, pinanganak sa takot.

Pagkatapos ng rush. Sandaling luwag. Umupo. Kunwari nag-aayos resibo.

Lumapit si Kiko Panganiban. Dishwasher. Amoy sabon. “Uy, Liora. Kumain ka na? Ang putla mo.”

“Later na.” Pilit na ngiti.

Tumango si Kiko. “Si Chef Nardo. Tinatawag ka. May gusto raw ipabigay.”

Sa kusina. Mainit. Amoy bawang. Chef Nardo Villareal. Matanda. Makapal ang bigote. Boses: utos na may lambot.

“O, Liora. Ito. Para sa Table 3. Ingat ka ha. Kanina pa nakatingin si Siena.”

“Opo, Chef.”

Huminto si Chef Nardo. Tiningnan siya. “Kung hindi ka pa kumakain, may staff meal diyan. Hindi ka robot.”

Napalunok si Lora. Salamat, Chef.

Lumabas. May dinadaanan. Sulok. Laging tahimik. Hindi prime spot.

Doon, nakaupo si Mang Dario Ledesma. Pitumpu. Payat. Lumang relo. Tahimik. Umuorder lang: kape. Plain. Walang asukal. Halatang hindi sapat ang bulsa.

Nanginginig ang kamay sa tasa.

Narinig niya si Siena sa likod. “Ayan na naman ‘yung matanda. Huwag mo ‘yang papansinin. Alam mo ang rules.”

“Opo.”

Ngunit nang dumaan si Lora, sumulyap si Mang Dario. Hindi humingi. Pero may tingin na nagsasabing: Kung may makakapansin, sana ikaw.

Kinagabihan. Bahay. Maliit. Masikip na eskinita.

Si Maribelle. Ina. May bimpo sa noo. “Anak, kumain ka na?”

“Kumain po ako sa trabaho.” Nagsinungaling.

Inayos ang kumot ng ina. Lumabas si Basty. Bunsong kapatid. “Ate. Project. Kailangan colored paper.”

Ngumiti si Lora. “Sige, bukas hanapan natin.”

Sa kwarto. Binuksan ang lata ng biskwit. Alkansiya. Barya. Papel. Tip. Sa ilalim, reseta ni Maribelle.

II. Ang Pandesal at ang Banta
Kinabukasan. Casa Bel Monte. Parehong ingay. Parehong tingin ni Siena.

Bandang hapon, nakita ulit si Mang Dario. Parehong upo. Parehong tingin sa pintuan.

Nadinig niya si Gino sa cashier. “Bawal ang libre. Kahit sinong mahuli, tanggal. Hindi tayo charity.”

Huminga ng malalim si Lora. Alam niya ang panganib.

Nakita niya ang kamay ni Mang Dario. Nanginginig. Parang gustong humigop para lang may mainit.

Lumapit si Lora sa counter. Kumuha ng dalawang pandesal. Natitira. Dinukot ang sarili niyang barya sa bulsa. Tip ni Basty. Kinuha ang staff meal na hindi niya nakain. Sabaw. Mainit.

Walang nakatingin. Mabilis. Tahimik.

Lumapit siya sa mesa ni Mang Dario. Parang dasal ang bawat hakbang.

“Sir. Kain po kayo. Mainit-init pa.”

Nagulat ang matanda. Tiningnan ang pandesal. Tapos si Lora. Parang nahihiya.

“Ay, iha… hindi—hindi ko kaya.” Paos na boses.

“Okay lang po. Hindi po ito galing sa kanila. Sa akin po.”

Sandaling katahimikan. Kinuha ni Mang Dario ang pandesal. Parang alaala. “Salamat.” Bulong. “Matagal na akong hindi nakakatikim ng ganito.”

Napikit si Lora. Gumaan ang dibdib. Kahit kaunti.

Bago siya lumayo, napansin niya: Nakatingin pa rin si Mang Dario sa pintuan. Pero may kaunting init na sa mukha. May pag-asa.

Kinabukasan. Mas mabigat ang hangin.

Si Siena, naglalakad. “Lora. Kumusta naman si special customer mo?” Tono: matamis, may tusok.

“Customer po siya. Same lang po sa iba.”

“Basta ha. Bawal ang pa-extra. Baka pag nagkataon, ikaw ang ie-extra palabas.”

Hindi na nakasagot si Lora.

Tanghali. Dumating si Mang Dario. Parehong mesa. Umorder ng kape. Ngayon, mas nanginginig ang kamay. Hindi sa lamig. Sa pagod.

“Iha, anong pangalan mo?” tanong niya.

“Lora po.”

“Lora.” Parang tinitikman ang tunog. “Magandang pangalan. Parang ilaw.”

Bago umalis si Lora, dagdag ng matanda. “Pasensya na. Kumistorbo ako dito.”

“Hindi po kayo istorbo, sir. Customer po kayo.”

Hindi niya napansin: Si Patsy de la Cruz sa Cashier, nakatingin. At sa likod, si Siena. May bagong impormasyon.

III. Pagbagsak at Ang Pangalan
Bandang hapon. Kasagsagan ng spot check. Mas naging maingay si Gino. Hawak ang clipboard. Katabi si Siena. Bantay.

Si Lora. Tahimik. Umiikot.

Sa sulok. Nakayuko si Mang Dario. Hawak ang tasa. Malabo ang mata.

“Sir, okay lang po kayo?”

Tumingin si Mang Dario. “Iha… Parang umiikot.”

Bago pa makasagot si Lora, biglang bumitaw ang kamay. Tumunog ang porselana. Kape. Sumabog.

Umangat ang ulo. Ngahanap ng hangin. Tapos sa isang iglap, bumagsak sa upuan. Wala nang lakas.

“Sir!” sigaw ni Lora.

Nangyari na. Bulong ni Siena sa malayo. Hindi takot. Parang O, na.

“Ambulance! Sigaw ni Lora. Nanginginig ang boses, pero malinaw. Kiko, tubig! Jomer, tawagin mo si Doc!”

“Anong nangyayari?!” boses ni Gino. Galit. Inis.

“Sir, nahimatay po si Mang Dario!”

“Bakit nandito yan?! Bakit sa restaurant pa?!”

“Tao po ‘yan, sir!” Hindi na napigilan ni Lora.

Dumating si Dr. Selwin Roses. Doktor. Mabilis. Low pulse. Possible hypoglycemia. Kailangan ng ER.

Ambulansya. Dumating. Mabilis.

Si Lora ang unang sumama sa pag-angat. Stretcher.

“Lora!” Sigaw ni Gino. Humarang. “Saan ka pupunta?! Naka-duty ka! Sino magbabayad ng abala na ‘to?!”

Tumingin si Lora kay Gino. Hindi yumuko. Sa unang pagkakataon.

“Sir, mamamatay po siya kapag hindi tayo kumilos. Wala na po akong pakialam sa abala!”

Hinila siya ni Siena. “Lora! Baka ikaw mapagbintangan!”

“Tumabi ka!” Malamig na sagot ni Lora.

Sumakay sa ambulansya. Maingay ang sirena.

Ospital. Miss Lenora Banzon. Social Worker. “Kailangan natin ng emergency contact.”

“Wala po akong number. Pero may sinasabi po siyang anak. Adrian. Adrian Ledesma.”

May nakitang match si Miss Lenora sa database.

Binuksan ni Lora ang lumang notebook ni Mang Dario. Nanginginig ang kamay. Sa loob, paulit-ulit na sulat-kamay: Adrian Ledesma. At sa ilalim, isang papel. Lumang calling card.

Ledesma Holdings.

“Hindi ‘yan basta-basta.” Sabi ni Dr. Selwin.

IV. Ang Hukuman at ang Pagbabalik
Pagbalik ni Lora sa Casa Bel Monte. Tensyon. Si Gino. May hawak na papel. Si Siena, nakapamewang.

“Emergency?!” Sigaw ni Gino. “Emergency ba ang umalis ka ng walang paalam?! Internal HR matter. Termination.”

“Sir, hindi po drama ‘yon. Tao po ‘yun.”

“Hindi ko problema kung nahimatay siya! Negosyo ito! Hindi tayo charity!”

“Kung tatanggalin niyo po ako dahil tinulungan ko ang matanda, tatanggapin ko po. Pero hindi niyo po pwedeng sabihing mali ang ginawa ko!”

Ngumisi si Siena. “Hindi ko kailangan ng lecture.” Sabi ni Gino. “Lumabas ka. Isang mali mo pa. Tapos ka dito.”

Paglabas ni Lora. Gabi. Hawak ang maliit na sobre ng huling sahod. Tapos na.

Kinabukasan. Umaga.

Bago pa man magbukas ang Casa Bel Monte. May huminto sa labas. Malalalim na makina.

Pumasok ang mga lalaking naka-itim na polo. May earpiece. At isang matangkad na lalaki. Malamig ang tingin. Adrian Ledesma. Kasama si Maya Cordon. Assistant.

“Where’s my father?” Malamig na tanong ni Adrian. Diretso kay Gino.

“Sir, welcome po sa Casa Bel Monte…” Nauutal si Gino.

“Don’t play dumb. Dario Ledesma. He’s been seen here daily.”

Sinubukan ni Siena sumingit. “Sir Adrian, may matanda po… pero nagkaroon po ng incident dahil kay Lora. Siya po ‘yung nagbibigay ng libre…”

“Stop.” Putol ni Adrian. Hindi man lang tumingin. “Get the CCTV footage. Now.”

Natatanta si Gino.

“We have footage from the past week.” Sabi ni Maya. “There are anomalies in inventory logging.”

Ipinakita ang footage. Makikita si Mang Dario. Makikita si Lora. Maingat. Hindi patago sa paraan ng magnanakaw.

Tapos lumipat ang footage sa kusina. Makikita si Siena. May inilalagay sa plastic. Sa bag. Hindi para kay Mang Dario.

“And this one.” Utos ni Adrian. Zoom in.

Si Siena. Hawak ang pen. Binabago ang numero sa log sheet.

“How is that possible?!” Nauutal si Gino.

“You’re accusing her while you’re on camera, stealing and tampering logs.”

Napupo si Siena. Si Gino nawalan ng tapang.

Tumingin si Adrian kay Lora. “And you, you were terminated for helping.”

“Opo.”

“Come with us.”

“Sir, wala na po akong trabaho dito.”

Hindi ngumiti si Adrian. “You have a job if you want it. But first, we find my father.”

V. Ang Kalawang at ang Paghilom
Ospital. Private room. Tahimik.

Si Mang Dario. Payat. May IV.

Pumasok si Adrian at Lora. Nagising ang matanda.

“Ad…” Paos na bulong. “Adrian, ikaw ba ‘yan?”

“Oo.” Sagot ni Adrian. Halos pabulong.

“Bakit ka nagkaganito? Bakit ka nag-iisa? Bakit kailangan pang may ibang magpakain sa’yo araw-araw?” Tanong ni Adrian. Sugat ang boses.

“Hindi ko ginusto, anak. Si Vidal Santilan… siya ang umagaw. Wala akong lakas. Akala ko kapag lumayo ako. Ligtas ka.”

“You call leaving me safe?”

Sumingit si Lora. “Sir Adrian. Si Mang Dario, araw-araw po niyang binabanggit kayo. Parang nabubuhay siya sa pag-asang makita kayo.”

Tiningnan ni Adrian si Lora. Nakita ang luha. Tapang.

Bumalik ang tingin niya sa ama. “Dad.” Unang beses. Hindi sarkastic. “I’m not here to forgive you instantly, but I’m here. We fix your health first. Then we fix everything Vidal touched.”

Sa labas. Meeting. Care plan.

Tumingin si Adrian kay Lora. “Do you need work?”

“Kailangan po. Pero ayokong maging pabigat.”

“You won’t be. Maya will coordinate. We’re setting up a support program. You’ll be part of it, if you want.”

Namilog ang mata ni Lora. “Salamat po.”

“Also, Maya. Arrange a full checkup for her mother and brother. If you’re working with us, your family should not suffer.”

Napaluha si Lora. Hindi sa harap ni Siena. Hindi sa harap ni Gino. Dito. Sa harap ng kabutihan.

Pagkalipas ng ilang araw. Vidal Santilan sa lobby ng ospital. May reporter.

“Mr. Ledesma is being exploited!” Sigaw ni Vidal. “Vulnerable senior citizen surrounded by strangers!”

Lumabas si Adrian. Kasama si Lora.

“The only reason my father is alive is because someone you call restaurant staff acted when your people did nothing.”

Hinarap ni Lora ang camera. “Ako po si Lora Menezes. Hindi po ako naghahanap ng atensyon. Tinulungan ko po siya kasi tao po siya. Yun lang po.”

Umiling si Vidal. Umalis. Pero iniwan ang banta.

Pagdaan ng mga buwan. Si Mang Dario. Nasa rehabilitation facility. May garden. May araw.

Si Lora. May regular na sahod. May health coverage si Maribelle. Nag-aaral si Basty.

Isang hapon. Si Adrian at ang ama. Magkatabi sa garden.

“Dad, naalala mo pa ba nung bata ako…”

“Naalala ko na takot ako.” Sagot ni Mang Dario. “Takot ako na kapag nanatili ako, pati ikaw madadamay.”

“Pero nadamay ako. Nadama ko ‘yung pagkawala mo araw-araw.”

“Pasensya na, Adrian.”

“Babalik tayo. Hindi lang sa isa’t isa. Pati sa kung ano ang kinuha ni Vidal.”

Si Lora. Nakatingin. Ang laban ni Adrian: hindi lang sa kontrabida. Laban sa isang pamilya na nabasag, na ngayon lang muling sinusubukang buuin.

Hindi siya naging hero. Naging tao lang siya. At dahil sa pagiging tao, nabuksan ang pinto ng paghihilom. Ang pandesal na inabot niya, naging susi sa isang kaharian na matagal ng nawawala.

Hindi natapos ang kwento sa pagkatalo. Nagsimula ito sa pagpili—pagpili na makita ang tao sa likod ng pangalan.