Mabigat ang bawat patak ng ulan sa bubong ng lumang bahay sa probinsya ng Laguna. Sa loob, mas mabigat ang tensyon. Si Aling Marta, pitumpung taong gulang, ay nakaupo sa isang sulok ng sala, nakayuko, habang dinuduro siya ng kanyang anak na si Rico. Si Rico ay tatlumpung taong gulang, isang arkitekto na pinalaki ni Aling Marta nang mag-isa. Kasama ni Rico ang kanyang asawang si Stella, na nakapamaywang at masama ang tingin sa matanda.

“Ilang beses ko bang sasabihin sa’yo, ‘Nay?! Ang mahal-mahal ng tubig! Bakit iniwan mong bukas ang gripo sa lababo?!” sigaw ni Rico. Ang mukha niya ay puno ng galit na hindi mo aakalaing kayang ibigay ng isang anak sa kanyang ina.

“Anak… pasensya na… nakalimutan ko lang. Hihugasan ko sana ang plato kaso biglang sumakit ang likod ko,” nanginginig na paliwanag ni Aling Marta.

“Puro ka dahilan! Tanda-tanda mo na, wala ka pa ring silbi!” singit ni Stella. “Hon, paalisin mo na ‘yan. Sawang-sawa na ako. Ang baho na nga ng kwarto niya, dagdag gastos pa sa kuryente at tubig. Wala naman siyang ambag dito!”

Nanlaki ang mga mata ni Aling Marta. “Anak… Rico… wag naman ganyan. Ako ang nagpaaral sa’yo. Ako ang nagpalaki sa’yo. Saan ako pupunta?”

Tumawa nang mapakla si Rico. “Nagpaaral? Obligasyon mo ‘yun! At saka, ampon mo lang ako, ‘di ba? Pinulot mo lang ako! Kaya huwag kang mag-inarte na parang may utang na loob ako sa’yo. Matagal na kitang binubuhay! Bayad na ako!”

Sa isang iglap, kinuha ni Rico ang mga gamit ni Aling Marta na nakalagay na pala sa isang garbage bag—tila planado na ang pagpapalayas. Hinawakan niya sa braso ang matanda at kinaladkad papunta sa gate.

“Rico! Huwag! Bumabagyo!” iyak ni Aling Marta, kumakapit sa hamba ng pinto.

“Wala akong pakialam! Diyan ka sa kalsada! Maghanap ka ng ibang kakupkop sa’yo!”

Itinulak ni Rico si Aling Marta palabas ng gate. Nadapa ang matanda sa putikan. Basang-basa siya agad ng ulan. Isinara ni Rico ang gate nang padabog at ni-lock ito. Rinig ni Aling Marta ang tawanan nina Stella sa loob. “Sa wakas, solo na natin ang bahay!”

Naiwan si Aling Marta sa gitna ng dilim at ulan. Walang payong, walang jacket. Ang tanging yakap niya ay ang kanyang eco-bag na naglalaman ng kanyang lumang bibliya, rosaryo, at isang maliit na kwaderno. Umiiyak siya hindi dahil sa lamig, kundi dahil sa sakit ng pagtatakwil ng anak na itinuring niyang mundo.

Naglakad siya nang naglakad hanggang sa makarating siya sa isang waiting shed sa bayan. Doon siya sumilong, nanginginig sa ginaw, gutom, at pagod. Ang mga tao ay dumadaan lang, nandidiri sa kanya dahil mukha siyang taong grasa na puno ng putik.

“Lord… kunin niyo na po ako… wala na po akong silbi…” dasal ni Aling Marta habang nakapikit.

Kinabukasan, isang itim na luxury car ang huminto sa tapat ng waiting shed. Bumaba ang isang lalaking naka-amerikana. Siya si Attorney Valdez, isang sikat na abogado mula sa Maynila.

“Madam Marta?” tanong ng abogado, gulat na gulat sa itsura ng matanda.

Dahan-dahang nag-angat ng tingin si Aling Marta. “Attorney? Kayo po ba ‘yan?”

“Diyos ko, Madam! Anong nangyari sa inyo? Bakit kayo nandito? Hinahanap ko kayo sa bahay ng anak niyo pero walang sumasagot!”

Tinulungan ng abogado at ng driver na isakay si Aling Marta sa kotse. Dinala siya sa isang 5-star hotel sa Maynila, pinaliguan, dinamitan ng maayos, at pinakain.

Habang kumakain si Aling Marta ng mainit na soup, inilatag ni Attorney Valdez ang mga dokumento sa mesa.

“Madam, kaya ko po kayo hinahanap ay dahil na-finalize na po ang trust fund na iniwan ng yumaong asawa niyo. Ang asawa niyo na isang American businessman na namatay bago pa man kayo ikasal noon, naaalala niyo?”

Tumango si Aling Marta. Isang sikreto ito na itinago niya kay Rico. Noong kabataan niya, nagtrabaho siya bilang kasambahay ng isang mayamang dayuhan. Nagka-ibigan sila, pero namatay ang lalaki sa aksidente bago pa man sila makapagpakasal. Akala ni Marta ay wala siyang nakuha, pero lingid sa kaalaman niya, isinama siya nito sa testamento.

“Ang total value po ng assets na nasa pangalan niyo ngayon, kasama ang interes sa loob ng 30 taon, ay umabot na sa $9.5 Million US Dollars. Sa pera po natin, mahigit 500 Milyong Piso.”

Nanlaki ang mga mata ni Aling Marta. “Lima… limang daang milyon?”

“Opo, Madam. Kayo na po ang isa sa pinakamayamang babae sa probinsya niyo. Ano po ang gusto niyong gawin?”

Natahimik si Aling Marta. Naalala niya si Rico. Naalala niya ang pagtulak nito sa kanya sa putikan. Naalala niya ang sigaw nito na “Wala kang silbi!”

“Attorney,” seryosong sabi ni Aling Marta. “Gusto kong bilhin ang kumpanyang pinagtatrabahuhan ni Rico. At gusto kong bilhin ang lupa kung saan nakatayo ang bahay niya.”

Samantala, sa Laguna, nagkakaproblema sina Rico at Stella.

“Hon, dumating na ang notice ng bangko! Ireremata na daw ang bahay kapag hindi tayo nakabayad ngayong buwan!” taranta ni Stella.

“Hayaan mo, kakausapin ko si Boss. Hihingi ako ng advance o promotion,” sagot ni Rico.

Pumasok si Rico sa trabaho kinabukasan. Isa siyang Junior Architect sa isang malaking firm. Pagdating niya, nagkakagulo ang mga empleyado. “May bagong may-ari na daw ang kumpanya! Darating daw ngayon!” bulungan ng mga tao.

Naghanda si Rico. “Ito na ang chance ko. Magpapakitang-gilas ako sa bagong may-ari.”

Bumukas ang pinto ng conference room. Pumasok ang mga bodyguard. At sa gitna nila, naglalakad ang isang matandang babae. Naka-suot ng eleganteng puting suit, puno ng perlas ang leeg, may hawak na baston na ginto, at may awtoridad na nakakapangilabot.

Natulala si Rico. Nabitawan niya ang hawak na kape.

Ang bagong may-ari… ang bilyonaryang nasa harap niya… ay ang nanay niyang pinalayas niya noong isang gabi!

“Ma?!” sigaw ni Rico. “Nay?!”

Natahimik ang buong opisina. Tumingin si Aling Marta kay Rico. Ang tingin niya ay malamig, walang bahid ng pagmamahal na nakasanayan ni Rico.

“Sino ka?” tanong ni Aling Marta.

“Nay! Ako ‘to! Si Rico! Anak mo!” Lumapit si Rico, akmang yayakap. Hinarang siya ng mga bodyguard.

“Anak?” Tumawa nang mapakla si Aling Marta. “Ang alam ko, wala akong anak. Ang huling anak na meron ako ay namatay na noong gabing itinapon niya ako sa gitna ng bagyo.”

“Ma, sorry! Nagkamali lang kami! Stress lang kami ni Stella! Patawarin mo ako! Umuwi ka na sa amin!” pagmamakaawa ni Rico, lumuluhod sa harap ng maraming empleyado.

“Umuwi? Saan? Sa bahay na hindi naman sa inyo?”

Naglabas ng dokumento si Attorney Valdez. “Mr. Rico, ikinalulungkot kong sabihin na nabili na ni Madam Marta ang lupa at bahay na tinitirhan niyo mula sa bangko. At dahil kayo ay squatters sa kanyang property, binibigyan kayo ng 24 oras para lumayas.”

“Ano?! Ma! Saan kami pupulutin?!”

“Hindi ko alam,” sagot ni Aling Marta. “Siguro sa kalsada. Doon naman ang bagay sa mga taong walang utang na loob, hindi ba?”

“Ma, maawa ka! May apo ka! Buntis si Stella!” pagsisinungaling ni Rico.

“Huwag mong gamitin ang bata. Alam kong baog si Stella,” madiing sagot ni Aling Marta. “Rico, pinulot kita sa basurahan noong sanggol ka. Minahal kita. Ibinigay ko ang lahat. Pero pinalaki pala kitang ahas. Ngayon, matuto kang tumayo sa sarili mong paa.”

“You are fired, Rico,” dagdag ni Aling Marta. “Hindi ko kailangan ng empleyadong walang respeto sa magulang. Guard, ilabas ang taong ito.”

Kinaladkad ng mga guard si Rico palabas ng building, pareho ng ginawa niya sa ina niya noong nakaraang gabi. Hiyang-hiya siya. Ang mga katrabaho niya ay nandidiri sa kanya matapos malaman ang kwento.

Pag-uwi ni Rico, naabutan niyang nasa labas na ng gate ang mga gamit nila ni Stella. Umiiyak si Stella sa bangketa.

“Hon, pinalayas tayo! May mga pulis!” sumbong ni Stella.

Wala silang nagawa. Nawala ang trabaho, nawala ang bahay, at nawala ang pagkakataong maging tagapagmana ng 500 Milyon.

Namuhay sina Rico at Stella sa isang maliit na barong-barong. Naranasan nila ang hirap na dinanas ni Aling Marta. Naging labandera si Stella at kargador si Rico. Araw-araw silang nagsisisi. Araw-araw nilang inaalala ang gabing pinalayas nila ang swerte.

Si Aling Marta naman ay ginamit ang kanyang yaman para magpatayo ng isang malaking ampunan at home for the aged. Tinawag niya itong “Tahanan ng Pagmamahal.” Doon, inalagaan niya ang mga batang iniwan at mga matatandang itinakwil. Naging masaya siya sa piling ng mga taong tunay na nagpapahalaga sa kanya.

Isang araw, nakita ni Rico ang kanyang ina sa TV, tumatanggap ng award bilang “Philanthropist of the Year.” Umiyak si Rico. Gusto niyang lumapit, pero alam niyang wala na siyang karapatan.

Ang kwentong ito ay paalala sa lahat: Ang buhay ay parang gulong. Ang nasa itaas ngayon, pwedeng nasa ilalim bukas. Huwag na huwag mong aapiin ang iyong mga magulang, dahil sila ang ugat ng iyong buhay. Ang perang ipinagdamot mo, at ang kalingang ipinagkait mo, ay babalik sa’yo bilang karma na hinding-hindi mo matatakasan.

Kayo mga ka-Sawi, anong gagawin niyo kung kayo si Aling Marta? Mapapatawad niyo pa ba si Rico pagkalipas ng ilang taon? O tama lang na turuan siya ng leksyon habambuhay? Mag-comment sa ibaba at i-share ang kwentong ito para magsilbing babala sa lahat ng anak! 👇👇👇