ANG PUTING LAMIG

Bigla siyang nagising. Naka-upo. May nagkabasag. Malakas.

Gabi. Walang ilaw. Parang nananakal ang dilim. Hindi ang baso. Ang pinto. Mula sa sala.

Hindi siya makagalaw. Pitumpu’t dalawang taong gulang. Nakakulong sa wheelchair. Sinira nila ang antique lock. Alam niya ang tunog na iyon. Hindi ito simpleng magnanakaw.

Rowena Dela Cruz. Kilala. Walang kalaban. Walang utang. Pero may pera.

Hinila niya ang pendant sa leeg. Naramdaman ang malamig na metal—ang singsing ni Roberto. Tatlong taon nang patay. Tatlong taon siyang mag-isa.

Ngayon. Ngayong gabi, dito magtatapos ang lahat. Hindi sa sakit, kundi sa galit. Hindi sa lungkot, kundi sa kawalan.

Tumagos ang liwanag ng buwan. Dalawang anino. Matangkad. Nakamaskara.

Pumasok sila. Dahan-dahan. Propesyonal. Hindi nag-uusap. Naghahanap. Sa vault.

Nasa likod siya ng silk screen. Nakatago. Huminga siya ng napakabagal. Narinig niya ang whisper ng tela habang lumalakad sila.

Nakarating ang isa sa kanyang desk. Binuksan ang drawer. “Wala,” bulong ng isa. “Sa taas.”

Hiningal siya. Ang bigat ng loob niya. Pero nagpatuloy ang isip. Walang takot. Pagod.

Kung mamamatay siya, kailangan itong maging maingay.

Hinawakan niya ang brake ng wheelchair. Sa tabi niya, may lumang vase. Porcelana. Inipon niya ang lahat ng lakas sa kanang braso. Ang arthritis ay sumigaw.

Ngayon.

Itinulak niya ang vase. Bagsak. Basag. Ang tunog ay nagpaputi sa silid.

Bigla silang napahinto.

“Shit!” galit na bulong ng isa. Doon sila lumingon. Sa kanya.

Mabilis ang mga anino. Lumabas sila sa dilim. Nakita nila siya. Ang matandang babae. Sa wheelchair. Payat. Marupok. Pero ang kanyang mga mata—apoy.

“Sino kayo?” Malalim. Matatag. Power. Hindi nag-atubili ang matangkad. Tumakbo patungo sa kanya.

“Manahimik ka, Lola.” Kinuha niya ang muzzle.

“Walang Lola!” sumigaw siya. “Rowena Dela Cruz ako!” Walang takot sa boses. Hindi niya igagalaw ang mga kamay niya.

Tingnan mo ako.

Nag-atubili ang lalaki. Isang segundo lang. Pero sapat na iyon. Ang pag-aalinlangan ay kahinaan.

“Nasaan ang vault?” malamig na tanong ng isa.

Tumingin siya sa lalaki. Hindi sa maskara. Sa mata. “Kukunin ninyo ang lahat? Gold? Diamonds? Hindi sapat?”

“Hindi namin kailangan ng sermon.”

“Kailangan ninyo ng trabaho,” matalim niyang sabi. “Nasaan ang vault?”

“Nag-iisa ako, iho. Bakit ninyo sinisira ang buhay ng isang matandang babae?”

“Kasi walang nagmamalasakit sa inyo, Ma’am.” Ang tinig ay parang bato. “Mayaman ka. Wala kaming pera. Simple lang ‘yan.”

Nabasag ang lamig.

“Hindi simple,” bulong niya. Pain. “Walang dapat maging ganito kawalang-pag-asa sa mundong ito.”

Doon, may naramdaman siyang kakaiba sa lalaki. Hindi lang galit. Pighati.

“Hindi namin kailangan ng awa mo.” “Hindi. Kailangan ninyo ng pagkakataon.”

Biglang umikot ang gulong. Tumakbo siya—palayo sa lalaki. Hindi mabilis. Pero sigurado.

Narinig niya ang hininga ng lalaki sa likod niya. Hindi siya tumakas. Nagpunta siya sa bintana.

Binitawan niya ang braso. Sinipa niya ang basag na vase. Masyadong maingay.

Hindi pwedeng mag-back down. Hindi na. Tumigil siya sa tapat ng bukas na bintana. Ang hangin ay malamig.

“Huwag mong gawin ‘yan, Lola!” sigaw ng lalaki.

Lola. Hindi na siya tinawag ng anak niya sa ganoong paraan. “Hayaan mo akong magpakamatay? Bibilhin mo ba ang tahimik kong pagkamatay?”

“Hindi. Hindi kami pumatay.”

“Pero ngayon, mayroon na kayong dalawang krimen.” “Kukunin namin ang kailangan namin!”

“Kailangan mo ng pera,” malinaw niyang sabi. “Alam ko ang pakiramdam ng walang-wala.”

Binalot niya ang singsing ni Roberto sa kanyang palad. Ang lahat ng sakit. Ang lahat ng pagsisisi.

“Ang vault…” Huminga siya. “Nasa ilalim ng sahig. Sa library.”

“Tama,” madiing sabi ng lalaki. “Ngayon, sumunod ka.”

Dinala siya ng mga anino sa library. Tahimik ang silid. Mabigat ang hangin.

Isang matangkad, makisig na lalaki ang nakatayo sa harap ng antique bookshelf. Nakasuot pa rin siya ng maskara.

“Nasaan?” tanong ng lalaki.

“Ang buhay,” bulong ni Rowena, Redemption. “Ang buhay ay hindi tungkol sa pera, iho. Tungkol ito sa pagpili.”

Inabot niya ang walang laman na espasyo sa tabi ng frame. Pindot. Ang bookshelf ay gumalaw, naglantad ng pinto ng vault.

Ang lalaki ay nag-atubili. Ang kanyang kamay ay nanginginig. Ang maskara ay hindi nakatago sa panginginig.

“Ang pera ay nandiyan,” sabi ni Rowena. “Gawin mo ang kailangan mo.”

“Bakit mo ginagawa ito?” tanong ng lalaki.

“Kasi alam ko kung sino ka,” malungkot niyang sabi. “Alam ko ang pagkawala sa mata mo.”

Tumingin siya sa ikalawang anino. Nakatingin ito sa malayo. Hindi gumagalaw.

“Ang pangalan ko, Jose Bautista,” malinaw na sinabi ng matangkad na lalaki. Inalis niya ang maskara. Magsasawa. Pagod.

“Nawala ang asawa ko. May utang ako. Hindi ko kayang bayaran. Walang trabaho.” “Alam ko, Jose,” bulong niya. “Alam ko.”

Bumagsak si Jose sa sahig. Tumulo ang luha. Galit. Frustration.

“Hindi ko ito gusto, Ma’am! Hindi ko gusto. Pero kailangan ng anak ko ng pagkain!”

Nakita niya ang kahinaan ni Jose. Ang tapang na maging matapat sa gitna ng gulo. Tumawag siya ng tulay mula sa kanyang sariling sakit.

“Hindi mo kailangang gawin ‘yan.” “Anong alam mo?” sumigaw si Jose. “Wala kang alam sa pagdurusa!”

Malamig ang tinig ni Rowena. Pero puno ng kapangyarihan. “Ang anak ko ay galit sa akin. Ang asawa ko ay patay. Mag-isa ako. Bilyonaryo sa ginto. Pero walang-wala sa buhay.”

Inikot niya ang wheelchair palapit kay Jose.

“Gawin mo ito. Kumuha ng pera. O kumuha ng trabaho,” sabi niya. “Magtatayo ako ng bago. Isang restoration division. Kailangan ko ng mahusay na karpintero.”

Ang labi ni Jose ay nanginginig. “Ano?”

“Tingnan mo ang mga kamay mo, iho. Hindi sila ginawa para kumuha. Ginawa sila para lumikha.” “Hindi ko maintindihan…”

“Kumuha ka ng trabaho. Magbayad ka ng utang. Kumuha ka ng pamilya,” matatag niyang sabi. “Ang pera sa vault ay para sa mga nagpapatuloy. Hindi sa mga sumusuko.”

Lumingon siya sa ikalawang anino. Hindi ito gumalaw.

“Sino ka?” tanong ni Rowena sa pangalawang lalaki. Hindi ito sumagot.

“May pamilya ka ba, iho?”

Ang lalaki ay gumalaw. Tumingin sa vault. Tumingin sa likuran ni Rowena. Bigla siyang nakakita ng flash sa kanyang gilid. Ang salamin. Isang anino.

Ang pangalawang lalaki. Hindi, hindi pala siya ang pangalawa. Ang pangalawa ay tumakas na. Ito ang pangatlo.

Nasa likod niya. Hindi ito nag-aalala sa vault. Naghahanap ito ng tao. Siya.

May metal. Malamig. Matalas.

Si Roberto.

Tumigas ang mukha ni Rowena. Ito ang katapusan. Huminga siya ng malalim. “Hindi, iho.”

Hindi sa ganoong paraan.

Tumingin si Jose sa kanya. Ang gulat. Ang takot. “Ma’am, sa likod ninyo!”

Huli na.

Mabilis siyang umikot. Ang screaming ng metal. Ang lahat ay slow motion.

Hindi siya natatakot. Galit siya. Hindi na siya walang-kwenta. Hindi na siya walang pag-asa.

Nahanap niya ang kanyang pamilya.

Pero bago pa man umabot ang metal. Isang tunog. Malakas.

Bang!

Hindi. Mula sa likuran niya. Sa labas ng bintana. Ang pangalawang anino. Ang driver. Bumalik siya.

Sumigaw ang pangatlong lalaki. Bumagsak. Dahan-dahan.

Natigilan si Rowena. Napatigil.

Lumingon siya. Nakita niya ang driver sa labas ng bintana. Ang pangalawang lalaki. Bumalik siya. Hindi tumakas.

Tumingin siya kay Jose. Si Jose. Nakatayo. Nanginginig. “Hindi ko alam… hindi ko alam na may kasama pa siya…”

Tumingin si Jose sa vault at sa trabaho na inalok niya. Tumingin siya sa kamatayan at sa buhay.

Binaling niya ang tingin niya sa labas.

“Umalis ka, Jose!” sigaw niya. “Huwag mong sirain ang pagkakataong ito!”

Bumalik si Jose. Tumakbo siya. Hindi sa vault. Sa kanya.

Niyakap niya si Rowena. Mahigpit. “Salamat,” bulong niya. “Maraming salamat.”

Pumikit si Rowena. Init. “Ngayon. Umalis ka na.”

Tumakbo si Jose. Tumalon siya sa bintana. Hindi sa pagtakas. Sa pagsisimula.

Naiwan si Rowena. Mag-isa. Sa patay na lalaki. Sa gulo. Pero hindi na siya walang-wala.

Ang huling anino ay tumakas. Ang driver.

Hinawakan ni Rowena ang singsing ni Roberto. Nagbigay ako ng pagkakataon.

Pagsisisi. Kapangyarihan. Pag-ibig. Ang mga salita ay tumatak sa hangin.

Kinabukasan ng umaga, walang tumawag sa pulis. Isang tawag lang. Sa kanyang abogado.

*Ang Dela Cruz Restoration Division ay itinatag. Agad. Puno ng pondo. Kailangan ng director. *

Ang lahat ng ginto sa vault ay nanatili doon. Ngunit sa kauna-unahang pagkakataon, ang kanyang buhay ay puno.

Pera ay Power. Pero Pagkakataon ang Redemption.

At iyon ang huling bagay na kailangan ng matandang bilyonarya.